O fafoy no lotok

nani… a masadak Wikipedia

O fafoy no lotok (kuwaping a sowal: 山豬)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

O fafoy no lotok hananay . o miri’angay(攻擊) to tamdaw . Mikari’ang(破壞) aca to pinaloma a losay . Nanitini i tolo patek mitolo(三千公尺) ko takaraw no lotok , tahini i hadhad(田野) ko piresapan no fafoy no lotok . Ano i pala to , i semosemotan , i ’aw’awlan ,itiniaca i pamatangan a hadhad , Ira ma’araw ko naripa’an(足跡) nangra . Ano kasienawan , malokelon tayni i hadhad a miliyas(遠離) to sienaw no lotok . Ano mahofoc(生育) ko tawinaan fafoy no lotok .ira ko sepat , oroma aenem saan ko kaci wawa ningra .Ora ciciw(小豬) no fafoy , caay piliyas to wina , tahira i kato’asan ningra .So’elinay , safeleng(群體) saan cangra a miresap a talacowacowa , mikilim to kakaenen .O mikaenan no fafoy i , cowa kapili’ (不忌), o ’arikak , fao , limit , o papah ,ato masamaamaanay a pinalengaw . Maemin a maemod nangra . O patinako no sowal to fafoy no lotok i hekal . o masililay , o matokaay sanay .Cowa kahatira ko pinangan no fafoy . Ya fafoy no lotok hananay , o ci’icelay(力大無比) , ratiktikay(敏捷) a rafihfih(迅速) . cekak saan ko tangila , Ano masatamdaw to ka to'as nira ,matiyato o tofor ka tata’ang . sacira’it(獠牙) saan , o sapiri’ang nira to cimacima ato sapingorngor nira to sera . So’elinay , malitemoh no mi’adopay(獵人) ko hatiniay a fafoy , pisafaloco' a misi'ayaw to kapiri’angaw ningra . o waco sato ko sapaosos milifet a makakalat .Iraay ko madoka'ay a waco to pina kalat nora fafoy . Matini i niyaro’ . O katangican no mi’adopay a ci tama’(獵物) ko fafoy no lotok . Ano ci tama’ a mi'adop cangra . O tadamaanay(優秀) a mi’adopay cingra sanay . Oroma sato pateli to saso'erec ato masamaamaanay a tilo . Ano pina a romi'ad , tayra miliso' tora tilo . alatek ira ko 'angtolay to , ira ko ma'oripay ho . Panokay sato tora tama’ . Mipafetis(獻上) to kalas(長老) no niyaro’ ato pacakat(祭品) itini i pita’ongan to mato’asay . Todong paliyaw ira ho kenaira a tama' . Mililiw(邀請) ko loma’ a mitahidang to salikaka(親朋好友) mapolong malafi a komaen toyatama’ .Ya tayraay malafi .mihawikid to takid to sapisolac to roray no mi’adopay . Kaniwen a mimaan(不可否認) . kaeso’ay makaen ko titi no fafoy no lotok . Tamekhan(烤) ko fanges(豬皮) nira . salangotngot(脆, Q) sanay kiya .oya pasikaenhan to epah . tatodong sanay Fafuy pala—野豬

I luma’ay fafuy(家豬) atu i palaay fafuy, tansul mahapinang ku nika sasiruma. U Fafuy Pala(野豬) i, kakaya’ ku pising, tata’ang ku funguh atu faluhang; ma’ipuc ku kaikur, miming ku wa’ay. U kakaya’ nu tireng maedeng ccay laya’ tahira ccay laya’ ira ku pangkiw, u karteng 80~100 a tingting, u ‘urip nira 10~21 ku mihcaan.U cengel nu fanuh nira i, matiya makusasay ku kakuhting, ira ku matiyaay u pangsuy.

Maedef i kitakit ku lenak nu Fafuy pala, dengan makdalay(乾旱), takaraway lutuk(海拔高) atu kietecay pala(寒帶) caay katatudung tu Fafuy pala.

Kakaenen nu Fafuy pala, u rengus, heci nu kilang, lamit, fau^, fita’ol, ’du, ‘uner,takulil atu mihufucan ho a malunem…makaenay ho ma^min mawlah.

U tatirengan nu Fafuy pala sa’imeced saan, ^ca ka ci simal ku titi nira, saka matalaw tu si^naw. Tanu ra’it(獠牙) han nira mikarkar ku sra a misadihif(洞穴), malu kadikuan nira. Anu kacihrangan i, maulah a mirunang i snasna’an(泥地). Kafahka’an i, makurac ku kafuti’an nira, nawhani, iraira aca ku katumai’an atu kamisi’an nira i paputal, caay pipatedu.

U pinangan(習性) nu Fafuy pala i, u masafelengay(群體) a malahaklung ku ’urip nangra, ira ku tusay-pulu’ ku kaadihay. Tura sasifu’an nangra a malahakelung i, caka^ca ira ku 2~3 ci hawikiday tu ciciw a tawinaan a malacafay. U ’utuyan a fafuy anu sapilamuan ta micamul a mikihatiya.

Na hufucen ku Fafuy pala, 18 ku tawinaan(母豬) ta palamu; 3~4 a mihcaan ku ‘otoyan(公豬) ta manga’ay milamu. 112~130 a rumi’ad ku kacitiyadan nu Fafuy pala, ccay hufuc 2~6 ku ciciw(豬仔), anu adihay tahira i 12, falu lipay kanca mu^tep lipay ta maktun ku picucu. Mihcacaan nu canglah(春天) atu lala’edan nu kacihrangan atu laluudan(秋天) ku kahufucan nu Fafuy pala.

Nanu tu’asan(傳統) nu Yingcumin ma^min u mafana’ay a mi’adup(狩獵) ku ’urip; itiya:ho sahtu u tumekday ku luwad, (1).Tala lutuk mikarkar tu sra a misakfeng(陷阱), (2).Miteker tu Waya misa fihkac, (3).Patli tu piyak(夾子). Palitemek tu fana’ nu tireng . Ccay lipay kina ccay a milisu’, altek safulafulad satu awa ku tama’. Naw? I palapala:ay aca ku ’urip nu Fafuy, mafana’ tu saka’uripaw; saka, caay ka sadak tu rumi’ad, milimek i dihidihifan a mafuti’. Saka, citama’ ho tu Fafuy ku mi’tiluay i, u edef nu niyaru’ay tamdaw a mahmek a ma’inal.

Ruma satu, malacafay ku 2~3 tamdaw a masacefang, ika’ayaw ku wacu tanu ngusu’ han nira a mihiphip tahira ka tamaan. Anu matama ku ‘utuyan a Fafuy pala pina’un, iraay ku ra’it nira sapiri’ang, cacay ku wacu misi’ayaw caay ku papakafilu.

Anini ’alumantu ku pakaenay(飼養) tu Fafuy pala i niyaru’, anu pakaynien i kalumuwad nu sakatanektekaw(健康) nu tatirengan sanay a harateng atu saka iraaw tu nikaira(財源) i, u kanga’ayan nu mawmahay a mitanam pakaen. [1]

  1. 曾進光. (2011). Wikipedia 維基百科 族語詞條試寫─原住民族語詞條 2011作品集. 教育部.