Xi Zhiping sinpu

Xi Zhiping sinpu (錫質平神父)

Palalanay ci Xi Zhiping sinpu (開路先鋒錫質平神父)

Xi Zhiping sinpu (Hilber Jakob 1917-1985) o patenakay i pasawalian a Payleng wayfang dintokay no Tinsukiw, 1953 miheca mingitangit ci Xi Zhiping sinpu to fafa’eday citodongay i Kalingko a kowan to piparotoh, patorod to aocoren tonini ci’icelay nai Switzerland tayni i Posong “Nengnengaw”, sa:an to pafaloco’an, manga’ay ko pisilsil to tatayni i Posong a malasingsi. Caay ko kafana’an oya masakapahay ho ci Xi Zhiping sinpu ko tayniay i Posong, caay ho ka pihayda ko itiraay a Switzerland, sacecay sa tayni itini misahalaka dademak, midemak to caayay ho ko no patenakay a halaka.

Tada manga’ayan ko kalali’ay no Posong to malitosaay a sici to Payleng wayfang dintokay, nai ci Xi Zhiping sinpu ko pisatapangan. Onini a sinpu sa citofay sa to karetengay tofay, mirakarak to kasaco’ed no Posong. O sowal no cecay fafahiyan: kaemangan itira sikosya no Nang siaw i Posong i, harek no lahok to romi’ad mangengneng aca koya pakatofayay mita’elif i ka’ayaw, awa:ay manengneng ko Padaka a tamdaw, manengneng ci Xi Zhiping sinpu miceli’ aca “Nga’ay ho sinpu.” Oya sa a sinpu mahemek ko pipaca’of: “Nga’ay ho wawa.” Mi’epap to tofay a miliyas, onini nga’ayay koda’itay “Nga’ay ho wawa.” Sanay, mata’elif to ko mo^tep mihecaan, malo sakafolaw tayra i roma kitakit a caayay ka pawan a ka’ilolan.

Nai ni Ou tintosi a sowal, no mako a niharatengan matalaw ci widang to matiniay marikecay a sinpu. O sowal nonini a tintosi takowan, ’ayaw no mihecaan caay ho ka fangcal ko saki’orip no pasawali, o saka’imeraw, ato saka nga’ay milecad to ’orip no itiniay, malakakeridan ci Xi Zhiping sinpu to saki kapolongan a kakaenen wata ko kickic, oya to laloma’an no kapolongan caay ka raheked to pinangan ningra.　

O nidemakan ni Xi Zhiping sinpu adahay ko nilahecian ningra, tinako, i 60, 70 to’ek no miheca, patireng cingra to kanga’ayan palahaday to cifana’ay sakadademak “Kongtong kaukong” tadamaan, o malasingsiay makikakaay ko polong no kasapitiliodan, ona singsi, saheto o nai Switzerland ato Europ a cifana’ay kapah a singsi. 　

Ira ko cecay tadamaanay a mali’acaay a tawki pasowal sa: ta pitilid ha nangra i Kongtong kawkong i, wata ko talaw ci Xi Zhiping sinpuan, ano masamaamaanay ko nidemakan mikihar cingra, marikec cingra to demak no mitiliday. Mata’elif to ko pinapina a miheca no mitiliday ho i ’ayaw, mahirateng ho ko nika koda’itay no kasafa’inayan, todadayadaya mililis cingra to kafoti’an, to saka fangcal no foti’ no kaemangay, ano caay ka nga’ay, micokar to oray matefad i sera i, paorayen ningra ta miliyas, ta mafoti’ cingta itiya. Ira ko patado sanay micolar to oray a caayay patenol a wawa, miraoy to sapadipotaw ni Xi Zhiping sinpu.   

O kacahiwan ho no to’ek mihecaan itiya, caay pakalolol ko wawa to sapa’aca to pitilidan to saka’eca pitilid. Oya malamitomadaway a kakeridan a sinpu pasowal sa: paskoyoc ko ’orip i kaeman a caay pakalolol to sapitilid a payso, nokay sa mipakaen to kolong, ira ko cecay romi’ad tona pakatofay ci Xi Zhiping sinpu mita’elif, licayen ningra koya mitatoyay to kawkaw a wawa nao caay pitilid? Mafana’ to kaeca no demak itiya, pasowal han ni Xi Zhiping sinpu: “ano sapitilidananay kiso i, mana demakan, kako sa ko nisafaloco’ay.” han ningra, o kasasiroma no kicay to itiyaaay ho ato aniniay, hatira ko nidemakan no Payleng wayfang dintokay no Tinsukiw itini i pasawali a midama to mamipafatad mitilid a kaemangay wawa. Awaay ko misapinangay misa’osi tonini.

I 1982 miheca, masapinang ko kaciadada to no fowa’ a kang tona itira i Switzerland a mikilim to payso to pacakat ci Xi Zhiping sinpu, dengan to 6 folad ko ’orip iso han no ising ko sowal i cingraan, o nisafaloco’an ningra dengan o pasawaliay finawlan, ngitangit han ningra ko ising to “Kapatay no mako itira i niyaro ako i Posong” saan, caay pitengil to pacecay no ising, minakay tayni i Posong. Ira ko nano misawaday to i kongtong kawkong, minokay tayni pitilidan a malasingsi saci sowal sa: milalad to tayra i do’es no ’okak ko adada ni Xi Zhiping sinpu i, dadaya no romi’adan, matengil ko pilalaling to adada, awaay ko sadama, micocok i faloco’ saan.  　　

Malawidangay tona mifalicay to sowal ni Xi Zhiping sinpu ci Si singsi pasowal takowanan, saikoray to tosa lipay ni Xi Zhiping sinpu itini i Senmo isingan i, o mitiliday kaemangay wawa no kongtong kawkong ko mahiratengay ningra, kinapinapina mitahidang to kaemangay tayni i kafoti’an ningra, milicay to sapa’icelaw a sowal. Ira ko cecay romi’ad, talifahalan pakalayap ci Si singsi to tahidang ni Xi Zhiping sinpu cingraan, mangalay sakatayraaw i loma’ komaen to Shuijiao. Oya marariday mipawsa to kakaenen ci Si singsi, patayra han to ningra i loma’ a komaen, patiko talaising i, milicay haca ira ho ko roma paromi’adan saan ho, mangalay cingra pakapaliding a mililis to liyok no isingan.  

Matiya sa o micohongay ko pitiko ni Xi Zhiping sinpu, sahacecay sa pasowal to kahacecay no loma’ to ihakowaay mapatireng ko na loma’ ya saan, oya iraayay a loma’ o hakowaay mapatireng koraan saan, saikoray miahowid ci Xi Zhiping sinpu to patihi ni Si singsi to pinapina mahecaan cingraan, pafeli sa to cecay matiliday to ahowiday sanay a fati. Ikor no tosa miheca miliyas to ci Xi Zhiping sinpu to hekal mapatay, o fatadan no ’orip ningra itiniay i Posong.

Tadamaan ko pitademan itiya miheca, militemoh ko Tawo, Nansin niyaro a kakitaan no Paywan finacadan mitademan no ngasaw. Itini tonini ira ko pacekilan a kimad: Saayaw katayni ni Xi Zhiping sinpu patenak i Posong i, oya kakitaan no Nansin ci Liw singsi ko micokeray, kapatay no wawa ni Liw singsi i ’ayaw, patorodan ko dengan wawa ci Xi Zhiping sinpu a madipot, cingra to ko midipotay tona wawa tangasa i pasawadan ningra to daykako. Mapatay ci Xi Zhiping sinpu i, o laloma’an ni Liw singsi safeleng sa militemoh to nai Switzerland a tamdaw, mihamham patayni i pitademan no sangasaw a sera. Itini i no laloma’an pitademan, oya satata’akay tadem ono ningra “Xi akong” no Switzerland a tamdaw saan. 　

Piriridan: http://blog.chinatimes.com/nicholas/archive/2009/01/14/368290.html