Taywan midipotay to taliyok a lekatep

nani… a masadak Wikipedia

Taywan midipotay to taliyok a lekatep (台灣環境保護聯盟)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Taywan midipotay to taliyok a lekatep (Inkiris: Taiwan Environmental Protection Union,TEPU), polong no ngangan rekadan hocing Taywan midipotay to taliyok a lekatep, rahodayay ngangan Taywan midipotay to taliyok a lekatep ano eca lekatep, o caayay pilipayso a midipotay to taliyok no Taywan a lekatep, nai 1987 miheca 11 folad a patireng i naikoran no pisedal no ka’edesan no Taywan, to hatiniay midemakay to pifelih to kapolongan a makari’angay, pidipotay to taliyok a onto, mifelih to heneng onto ato liyokan a kiwiko. O nia sakapot tangasa i 2008 mihecaan ira ko 13 a laisal no yofayof, i 1987 mihecaan tona patireng ira ko mikingkiway a wiyinhuy pilicayan ato mikingkiway a tayal. Pakayni i patateko to kasaniyaro’ a matayalay to pidipot to taliyok a kasakapot, o matanengay a hakasi no daykako, patenak to to sapidipot to taliyok a dademaken, nai kasaniyaro a pico’ay pasayra i matanengay to taliyok a rikec ko picekeroh ato pikantok.

Tatokeran a todong. (基本主張)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

1.O taliyok a salongoc o nano todongan no tamdaw a salongoc, caay ko kalaliacaan ano eca o pipalasawad; o cacitodong ko finawlan to sapidopot to taliyok a ka’oripan, manga’ay miliyang to misatatiihay to taliyok a sarikec ano eca o halaka, itiya ira ko salongoc miketon ato mikantok to salalomaan no syako a patireng micowat.

2. O tamdaw miingiray to tataparan a taliyok a ma’orip; tataparan a kinaira o mamidaoc a mihadoy, o tamdaw ato tataparan o masasinga’ayay ko masasitadiec a mido’edoo to no syakay, kicay, kaki a macowat pidotocan, nihosyo to pipahapinang to ka’orip no tamdaw.

3.O caconohen no tamdamdaw ko pidipot to taliyokan, caay ka citodong ko kitakit, finacadan, pakayraan ato kasarekarekad a la’isal. O sida’itay ho to taliyok a teked ano eca lekapot, o mamisarocod midipot to mapolongay a patosokan sakapot a midipoh.

4.O Taywan midipotay to taliyok a lekatep o cecay a “risrisay, fanaan, patangsolay” a sakapot, nai pipatireng tahanini midotoc misa’icel micekeroh to pidipot to taliyok a onto, pahalhal a pasafaloco’ madipot ko paraparatan no taliyok no Taywan, malowan ko kakadit ato kapeleng no taliyok, patireng to caayay ko heneng a laloma’an ko Taywan, saka ira no rihaday ’orip, someletay, nongkiay, macakatay ko ’orip a serareci midepoc ko ka’oripan a taliyok. [1]

Patomiker a dademak ato tayal (具體行動與工作)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Taywan midipotay to taliyok a lekatep a mitangican lima’ay a sowal: (臺灣環保聯盟主要訴求主要有以下五點):[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

1. Mifelih to heneng a onto, - nai 1988 mihecaan micikeroh to pifelih to heneng a onto, tangasa 2001 miheca to mihecahecaan latek midemak to polong no kitakit mifelih to heneng a romakat.

2. Micikeroh to sapifelih to kari’ang ato madipot ko paraparatan no taliyok a onto, - miliyang to padadahal ato pipatireng a palafokelohay a katayalan, micoracor to “Cilan fahedil koyin no kitakit”, mikihatiya midemak to “polong no kitakit NGOs taliyok a lomaoc”, misarocod mianinil to temeran a sakadoka’, kafafalifalic no romi’ad, picowat to sera a kadademakan.

3.O picikeroh to kakingkiwen a rarekoen ato pipatireng, - pakayni to taliyokan a dadepocen ato kasarareko, rikec, paecasan midemak to pikingkiw pasaheci, ato midemak to kasasowalan, paratohan, paainian pasadak to pa’eses, micikeroh to papatirengen.

4.Mikiwiko a misinting ato nisafaloco’an patenak, - midemak to lekatep mitiliday no daykako ato taliyok no katayalan, patilid i sinponan mirina’ to tilid ato hong, misyasing, sapisinting to kafana’en sapidipot to taliyok.

5.Macacawna’ ato matatahic no midipotay to taliyok a kasakitakit, - macacorok midemak to “ awaayay ko heneng no Asiya a kasasowalan”, midemak to “Taywan Dipong finawlan syakay kasasowalan”, miocor to mikihatiya to no kasakitakit tadamanay taliyok a lomaocan.

Palowad to taliyok solongoc i kimpo (提倡環境權入憲)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Taywan midipotay to taliyok a lekatep nai 1990 mihecaan miteka misarocod to nisafaloco’an aliyok solongoc i kimpo, ira ko pinapina a patodongan:

1. Patireng to awaayay ko heneng a kimpo, mipalasawad a micowat ano eca heneng a sakalalood ato heneng. O tadamaanay no saka awa no heneng a harateng: miliyang to kalalood ato kafolawan, mikilim ro sakarihaday ato masasinga’ayay.

2. Patireng to fa’elohay kimpo i masakowatay no Taywan a pina’orip.

3. O tenatenan salongoc ko taliyok, o papadamaen pa’orip.

4. Sakacowat no kicay o sapipacakat to sakalemed no syakay ato pipa’ading to kinaira a midipoc ko patonekan.

5. O pilitado to taliyok ato kinaira, cisalongoc ko finawlan mikihatiya miketon ato mikantok, saan i, o pitopa no finawlan ko sapiketon. [2]

Nikawrira o nian a mikerohan taikor i ko-min-ta-huy mahakeno. Paratatenga ci Se-Sinmin (Shi Xinmin), aniniay a kimpo patongalan a lawot i saka 10 liyad: “O kicay ato kakak a nifana’an a kacowat, o papakapoten i taliyok ato kinaira a madipot a makahirahira” ono kitakit a hapiwan a tatelak, caay ko pidipot to finawlan taliyok a salongoc a liyad, orasaka ano o taliyok a salongoc ko micomoday i kimpo, caay ko dengan o no “kitakit a pasayraan” a pihapiw a pahecian, malatenaan solongoc no finawlan, o sakasongila’ to saki finawlan a taliyok salongoc ato pipatadoan hato pidipot no sifo to finawlan taliyok salongoc a tatayalen, o pidemak no sifo o mamaparafac no kimpo, saka parana’an no “taliyok a salongoc” matelek ko nidemakan a halaka, rikec a masongila’.

Itiya a palowad to pipacomod i kimpo taliyok a salongoc a lawot a mikeroh, a o midipotay to taliyok a lekatep ato 21 sici mifalicay to kimpo a lekatep ko milingosay to kimpo a tilid:

Saka 41 liyad (taliyok): “o kitakit ko papa’ading to saka rihaday, somelet, nongki, serareci midepoc ko ka’oripan to taliyok.

Saka 59 liyad (masa liyokay kitakit): “o ’icel no kitakit a mikowan ko saka ira madipot ko rayray ka’oripan ato masongila’ ko serareci macowat ko taliyok kasaira a todong” “o kitakit cay picowat to ano eca midemak to henen sakalalood ato heneng a pisadingki, o mami safaloco’ to halaka ato pakayraan, tangasa i palasawaday to heneng a laloma’an a patosokan.” [3]

Misi’ayaw ano o sifo ano eca o finawlan to saki “taliyokan salongoc pacomod i kimpo” a pasadak to kahinapec ano eca o kaoratan, Taywan midipotay to taliyok a lekatep o mamihacecay pasadak to saca’of: pacecay ko Taywan midipotay to taliyok a lekatep, no taliyok a salongoc a dademakan o nia “o taliyok o no kapolongananay, o maanan a makaditay ano eca nikari’angan a taliyok, o todong pikari’ang to dafong no finawlan. Ci salongoc ko finawlan to miliyang ano eca mipalasawad.” Itiya, o taliyok a salongoc pacomod i kimpo toya i pahapinangay to salongoc no finawlan ato tatodong, patodong to sifo midipot to finawlan a taliyok a ’icel ato patodong; o taliyok salongoc pacomod i kimpo o pipahapinang to taliyok salongoc a tenatenaan a salongoc, orasaka o saka cipatodongan koni. taliyok salongoc ato kimpo saka 15 liyad a saka ’orip salongoc a kasafaki’, itiniay i taloyok salongoc ikaka ko no saka ’orip a salongoc a kasakowat masadadahalay, caay ko dengan o todong no sakafecol, o saka cikangodoan (tari’ang) no finawlan, mapa’orip o teloteloc a wawawawa manga’ay miraoy to marocekaykinaira saka’orip  ato nga’ayay saka’orip a taliyok[3].

Kasarekad a kakeridan (kayciw) (歷屆會長)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Shi Xinmin (1987-1989, Patirengay a kakeridan ato saka 2 rekad/2000-2002, saka 13-14 a rekad).

Lin Biyao (1989-1990, saka 3 rekad).

Zheng Xianyou (1990-1991, saka 4 rekad).

Liu Zhicheng (1991-1993, saka 5-6rekad).

Zhang Guolong (1993-1994, saka 7rekad, ’ayaway Sincenyin taliyok a midipotaysu kakeridan).

Gao Chengyan (1994-1996, saka 8-9rekad, o mikomoday no Litan).

Yang Wenheng (1996-1997, saka 10 rekad).

Wang Tufa (1997-2000, saka 11-12 rekad, ’ayaway Lifawiyin).

Yang Zhaoyue (2002-2003, saka 15 rekad).

Guo Jinquan (2003-2004, saka 16rekad).

Chen Jiaohua (2004-2006, saka 17-18 rekad, Setayliliang ’ayaway kakomodan, Lifawiyin).

Xu Guangrong (2006-2008, saka 19 rekad, Ina romi’adan dademakay lekapot ’ayaway kakeridan).

Wang Junxiu (2008-2012, saka 20-21 rekad).

Lin Wenyin (2012-2014, saka 22 rekad).

Liu Junxiu (2014-2018, saka 23-24 rekad).

Liu Zhijian (2018-2022, saka 25-26 rekad).

Ye Guoliang (2022-2024, saka 27 rekad).

Kasa niyaro’ a midipotay to taliyok a lekatep. (各地環保聯盟)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Ka’amisay-[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Hompo,

ka’amisay riyar ’isal lekatep.

kawali ka’amisay ’isal lekatep.

Yilansien midipotay to taliyok a lekatep.

Taoyinsien midipotay to taliyok a lekatep.

Tenokan-[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Canghoasien midipotay to taliyok a lekatep.

Yinlin ’isal lekatep.

Katimolay-[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Taynansi midipotay to taliyok a lekatep.

Takao ’isal lekatep.

Pintongsien midipotay to taliyok a lekatep.

Kawaliay-[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Kalingko ’isal lekatep.

Posong ’isal lekatep.

Kanatal –[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Penho ’isal lekatep.

Pinengnengan tilid. (參考資料)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

1.環盟簡介. [2009-01-12]. (原始內容存檔於2009-03-14).

2. 〈台灣環境保護聯盟關於環境權入憲的主張〉[C_0007_0019_0004_0001],收錄於臺灣法實證研究資料庫,法律文件資料庫。

3.〈環境權入憲Q&A〉[C_0007_0019_0004_0012],收錄於臺灣法實證研究資料庫,法律文件資料庫。

Papotalay calay (外部連結)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

  1. https://web.archive.org/web/20090314031851/http://www.tepu.org.tw/?page_id=5
  2. http://itdels.digital.ntu.edu.tw/Item.php?ID=C_0007_0019_0004_0001
  3. http://itdels.digital.ntu.edu.tw/Item.php?ID=C_0007_0019_0004_0012