Saint Lucia

nani… a masadak Wikipedia

Saint Lucia (Inkiris sowal: Saint Lucia) o i kawaliay no Caribbean riyar mingataay to Tasiyang a pala kitakit. Itiraay i ka’amis ato katimolay no France a Martinique pala ko Saint Vincen and the Grenadines kitakit, nao mimingay Antilles a palapalaan. O tadamaci o Caetri.

Nano pakayraan a sowal (詞源)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

O Saint Lucia nai Lucia (ikor ni Yis 283-304 miheca) ko pipanganganan. Saint Lucia ato Ireland o dengan tosaay ko no fafahiyan ngangan ko pipangangan to salongoc sakowan to kitakit (no Ireland ci Celtic misofocay fafahiyan a kawas AI pangangan). Nikawrira, Saint Lucia o dengan cecay so’elinay fafahiyan o no likisi a tamdaw a ngangan. o’asan a sowal no France a pakataminaay i 12 filad 13 romai’ad (Saint Luci romi’ad) i palaan ma’alol, nanoya o nia ngangan ko pangangan tonia pala.

Likisi (歷史)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

.1963 miheca, Inkiris tamdaw micingcing to nia pala.

.1651 miheca, France tamdaw micalap.

.1814 miheca, midotoc “1814 miheca Paris tatoneken” misaheci o nia pala mala no Inkiris a micingcingan a sera.

.1979 miheca 2 folad 22 romi’ad, mihapiw to sapisiiked, o tata'akay Inkiris a lekatep a kitakit.

Sici (政治)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Saint Lucia o nano tata'akay Inkiris a lekatep hongtian kitakit a misiikeday, midemakay to hontian rikec. Saint Lucia a kakeridan no kitakit o tapang no Saint Lucia, malecad to no Inkiris a sawara'an, no Saint Lucia a congto o todong no kitakit a taypiaw. Ci Compton na patireng cingra to polong misakoliay no sici a kasarekad mikerid to Saint Lucia a pasayra i misiiked. Saint Lucia kalomaocan malitosaay faco a selal a kitakit, o fafa'eday kalomaocan ato kararemay kalomaocan, o citodongay mirikecay to nia kitakit. Fafa'eday kalomaocan 11 ko tamdaw sakapot, kararemay kalomaocan o 17 ko tamdaw sakapot, 5 miheca ko liyad no halafin, milaheciay to nisingkiwan[4]. O kakeridan congli no Saint Lucia kitakit o tatapangan no sifo, o no kararemay kalomaocan ’alomanay a kasarekad a kakeridan[5], o kalomaocan ko misikiway.

Saint Lucia misotiri’ to England ato Quebec, o macacamolay to Inkiris, Amilika, France faco ato Europe France faco ko rikecan.

Kacacofelan a demak (外交)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Saint Lucia ato tariktikay i Caribbean riyar a Amilika, Inkiris, Canada ato France ta’akay kitakit ko kasasicofel lali’ayan. I matini awaay ko kararawrawan i kasakitakit ko Saint Lucia. O Saint Lucia o no Taywan (ROC) a kacacofelan a kitakit, i Taypi mapatireng ko kadademakan[6].

Saint Lucia o kapolongan lekapot, kawaliay Caribbean kitakit sakapot ato France sowal kitakit ato sa’etal kasakitakit a sakapot. O Saint Lucia tata'akay Inkiris a lekatep hongtian kitakit.

Saint Lucia i 1979 miheca 12 folad 9 romi’ad mala no Linhoko saka 152 a sakapot. Tangasa 2018 miheca 1 folad, i 2017 miheca 2 folad 22 romi’ad mipatireng ci Persia Richardson o no Saint Lucia i Linhoko a taypiaw.

Sofitay (軍事)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

O kasasiiked a sakowan (行政區劃)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Palong no pala mala 10 ko sa’etal (全島分10區)。

Anse Raleigh sa’etal

Canaris sa’etal

Cadtri sa’etal

Choiseul sa’etal

Dennery sa’etalGroelette sa’etal

Labory sa’etal

Miku sa’etal

Soufriere sa’etal

Vieux Fort sa’etal

Roma ira ko cecay 78.3 pinfang koli a lotoklan midipotan sa’etal.

Palapalaan (地理)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Saint Lucia a namalan lotok pala adihay ko roma a Caribbean riyar pala a lotokan, satakaraway a tono’an lotok o Gimie lotok (Mount Gimie), nai riyaran 950 kongce. O ci mineral nanom ato fa’edatay sera a kinaira. Fa’edetay romi’ad, o salawacan a nanom to mihecaan 1400mm, salaloma’an no hekal a takaraway sera 3500mm.

Kafafalic no romi’ad (氣候)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Fa’edetay kafafalic romi’ad, Cobain romi’ad masilsil a fa’edetay kala’oraday romi’ad, macangil no kawali ka’amisay fali, kakedalan nai 12 folad 1 romi’ad tangasa 5 filad 31 romi’ad, ka’oradan i 6 folad 1 romi’ad tangasa 11 folad 30 romi’ad (o sasowalen no itiniay to kafaliyosan romi’ad).

O romi’ad salongan kahemhem 30˚C (86.0˚F), dadaya salongan kahemhem 24˚C (75.2˚F). Nawhani milingataay to sasifo’ay sakonis, orasaka kasi’enawan kaciherangan tosaay ko hemhem. Mihecaan katefad no ’orad salongan nai salawacan no riyar 1,300mm (51.2 inch) tangasa lotokay a ’orad 3,810mm (150 inch).

Kicay (經濟)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Linhoko pala macowatay cemahaday a kitakit ko Saint Lucia, o nia pangangan o mamala cemahaday a kitakit, nika nahan o Saint Lucia a palapalaan iraay ko kasasiromaan. Padamaay lingad micalap to GDP a 82.8%, roma a kikayan ato omahan, masisil calap 14.2% ato 2.9%.

Kicay a kadademak o misasimalay ato misa’epahay ko tayal.

Latin Amilika safaniyot a pawli i Europe pacomoday a demak mafalic ato roma a kalalifetan mapatongal i Saint Lucia a kicay kasairaira macowat a tadamanay demak. O Saint Lucia malamisolotay to roma a kitakit malali’acaay ato mipacefongay, mangalef o kingko ato mirarakatay ko sakacikinaira. Misanga’ay a citodongay i kawakiay no Caribbean riyar a kasa’etal ko sasiromaan, o sifo mitanam mipalowad pacomahad.

O kacakat no kalali’aca (infalarion) oya to a maserarem, i 2006 miheca tangasa 2008 mihecaan salongan 5.5%. Saint Lucia a dafongan a payso o nano kawaliay Caribbean payso.

Tadamaanay tamdaw (名人)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Arthur Lewis, 1979 mihecaan Nobel prize kicay a cikompayay.

Derek Walcott, 1992 mihecaan Nobel prize no tilidan a cikompayay.

Mirarakatay (旅遊)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Pawa’ayan (腳註)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

1. CIA Factbook. Central Intelligence Agency (CIA). [2018-11-13]. (nano nina’angan tilid i 2020-11-05).

2. St. Lucia. World Economic Outlook Database. International Monetary Fund (IMF). April 2022 [2022-07-

23]. (nano nina’angan tilid i 2022-09-20) (Inkiris sowal).

3. Human Development Report 2019 (PDF). UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME. [2019-12-21]. (nano nina’angan tilid (PDF) i 2019-12-09).

4. St. Lucia. cs.mfa.gov.cn. [2021-02-24]. (nano nina’angan tilid i 2020-08-17).

5. Saint Lucia - Office of the Prime Minister. Saint Lucia - Office of the Prime Minister. [2021-02-24]. (nano nina’angan tilid i 2021-02-24).

6. St. Lucia opens embassy in Taiwan; first in Asia - Focus Taiwan. focustaiwan.tw. [2021-02-24]. (nano nina’angan tilid i 2020-11-08) (Taywan).

Pinengnengan tilid. (參考文獻)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

1.Taywan kacacofelan a demak- kitakit ato sa’etal- Saint Lucia.

2. WORLD lANGUAGE RESOURCES

3.Fa’elohay Holam calay, Saint Lucia a pakayraan(Papisingan mana’ang kapi, mana’ang i calay pina’angan)

4.No hekal a tilid, pakayraan.

5. Minengneng to Hekal, Saint Lucia.

6. "The Saint Lucia Constitution" (1978-December-20 effective 1979-February-22), Government of St. Lucia, 2008, stlucia.gov.lc, webpage: The Saint Lucia Constitution Order 1978.

"Members of the House of Assembly" (and Prime Minister), Government of St. Lucia, 2008, stlucia.gov.lc, webpage: stlucia.gov.lc/govfolks-members.

Papotalay kasasiket (外部連結)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]