O Kalo'aol no Taywan

O kalo'aol no Taywan(台灣竹子的種類)

Mafana’ kiso to kalo'aol itini i Taiwan haw?

Pinaay ko kolo'aol itini i Taywan saan kiso a miharateng?

Ano pakaynien i kafana’ no mita o Pangcah/’Amis to kalo’aol i, alatek caay kapapina, alatek limaay ^nemay aca. O fitonay, o tekes, o folo’, o kintol, o mowa (麻竹), nikaorira ano pakaynien i pitilid no mafanaay a tamdaw itini i Taywan i, pakaaraay to 25 oroma 89 ko kaadihay no kasasiloma nira, o loma sato adihay to ko naipapotalay romaay kitakit a mipacomodan itini i Taywan. Ano kantang haan a somowal i, o lengaw no kalo’aol, tosa aca ko sasowalan.

Sakacicay i, o masa'opoay ko tapangan a lengaw.

Sakatosa i, o malopisakay ko lengaw.

O masa'opoay ko tapangan a lengaw: Mahapinangay to ko masa'poay ko lengaw a 'aol, matoya kangdaway a 'aol, o fitonay, o folo’, o kintol, o mowa(麻竹).

oya malopisakay ko lengaw i: O kafana'an no mita i, oya tekes hananay, alatek, iraho ko romaroma a 'aolan.

Pakani i pitilid no Salinka(林務局) a pasawal, pasasilimlim han to masa’opoay ato malopisakay a lengaw a 'aol i, o masa’opoay a lengaw a 'aol, mikikaka to malopisakay a 'aol ko kakahad nira to tosa ira ko cecay (2/1) hananay.

O fitonay a 'aol: O hatiniay a 'aol i, o cicekaay, tataang ko tapangan nira, 'atekay ko fatac nira, ma'edeng a malohahecek no patih ato 'adipel, oromasato, malo sapisanga' to 'onoc a midimata' to lalosidan, ato miradom to nanom, to capox, o itiyaay ho manga'ay malo’adipel ko ceka nira, o malo'adipel no niyaro to 'ada, o romasato manga'ay a sasangaen to masamaamaanay a tipolok.

O tekes a 'aol: O tada fangalay a sasangaen to kalomaanmaan a sakatayal, ano o sapicaki to, ano o sasa'anengan to, ano o fasolan to ato tapila’, o kalo saasik, saheto o tekes ko sapisanga’, o roma sato, o malopitangtangan to hemmay ato hakhak (竹筒飯), oya kakahaday a paro’ no tekes i o sasangaen to saong, i'ayaw o sasanga'en to sapifolaw a pana' ato 'idoc, o tatodong mifolaw a sakaalalood, o tefo’ no tekes manga'ay a kaladatengen.

O folo’ a 'aol: O folo’ a 'aol, manga'ay sapisanga' to patih no loma’, talocowa caay ka hacowa ko kanga'ay nira a malosasangaen to maamaan, nikaorira mara'od ko kacitefo'an nira, oya daheci hananay, kalodatengen no aniniay tamdaw, tangtangen ciira pacamol han to 'okak no fafoy (siraw), fangcal a kaenen, o romasato ano cirafas adihay ko daheci manga'ay kalali'acaen,

Malenak itini i sakowan no Kalinko, itini i Holin, Fata'an, Kohkoh, Posko, Kompo a kasakowan, araod ko saka 4 folad no mihecaan, ka'oradan masadak malenak ko tefo' (daheci) nira, itiya to ko Pangcah/'Amis a tamdaw talalotok a midaheci, ano o cipalaay a Pangcah/'Amis to nipalomaan, mifotfot a midaheci malokakaenen ato kalali'acaen, o nian a daheci ko kalali'aca o todong saka'orip no i niyaro'ay a tamdaw. O ma'ikesay a folo' nira, kalosasanga'en to saksak no kafoti'an, sapi'emel to elip no patih, takan, fasolan ato maamaanan no sakiloma'an.

Ono mowa (麻竹) a 'aol, ano misatolo to, msa'ariri to, alaen ko mowa (麻竹) a 'aol malo'anongnongan, matakop no faliyos, caay kapiloh no fali a tanektek. O roma sato manga'ay alaen ko 'aol nira malosasanga'en to dadangoyan no mifotingay tamdaw, i 'ayaw no pisanga' todadangoyan, o matatodongay ko 'imeced no 'aol ko sapisanga', ano 7, 9 ko 'aol, misanga' to takar nira to sapateleng ato sapili'akong, matatodong ko kali'akong nira 'aol, itiya midohdoh to sakaeca ko patiko a mafiyac, maherek to rira, kelacen to po'ot ko papotalay a podac noya 'aol, masakahemaw ciira a papawpaw i nanom, maherek to rira, teleken to a mikedec mifalod to nawa, sakaeca a lohak, maherek to a misanga', itiya a manga'ay patayraen i nanom, mitanam, mikilim to malesa'ay to picomod no nanom, itiya miliyaw mipoot to 'epong no malesa'ay, ano awaay to ko sasalofen, itiya to a mipafetir mitahidang to cisikawasay mita'ong to awaayay a ma'araw (Kawas), mipalemed to nia dadangoyan, mifoting tarariyar, caay ka hinac, kadofah ko kacifoting, oroma manga'ay ko kasadak, rihaday ko pinakay, o sanay no mifotingay a tamdaw, saka cidadangoyan o todong o dafong saka'orip ko nian.

O papah nira, pitpiten a miala, manga’ay kalosasanga'en to sapitafo to hemmay. 'Aloman ko mitafoay to hemay, pacamolen to titi, mato sowal no payrang o pakcang (肉粽) hanan naira, pa'acaen i mangalayay tamdaw, malotafo a talacowacowa.

Itini i kalo’aol, o mowa (麻竹) a 'aol, tada takaraw ko lengaw, ko'edaw ko fatac nira, manga'ay alaen malo sapisaloma. O tefo’ nira, fangcal a kara datengen, ano maraod ko kacitefo'an, miala to tefo' kalo deteng, pacamol to maamaan sapasikaen.

O lengaw no kalo’aol, ira ko takaraway 30-40 a fakciw, ira ko po'eneray 1-2 a fakciw, iraay ko tata’kay mato kilang, ira ko ki'emingay matiya o talodo', ira ko cihannaay, ira ko caayay ka cihanna, nikaorira awaay ko heci no 'aol, o tefo’ no kalo’aol, sahto manga’ayay a kaladatengen a makaen, o saka lengaw no 'aol, pakayni i pilalad no rami a citefo’ a malenak a adihay, o sowal no mikinkiway, o lengaw no mihecaan nira tangasa i 10 miheca ano eca 60 a mihecaan.