跳至內容

Niketonan salongoc no Yincuminco

nani… a masadak Wikipedia

Niketonan salongoc no Yincuminco (原住民族權利宣言)

[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

I 2007 miheca 9 folad 13 romi’ad malowiday to no Linhoko daykay. (2007 年 9 月 13 日聯合國大會通過)

Daykay, (大會)

Mirocok to “Linhoko kompo” a patosakan ato lekakawa ato pilaheci to kasa dotoc no “kimpo” a mirocok to tomesekay sapatado,

Pahapinang to yincuminco ato polong no roma finacadan o malalenay, nasaan mipatalahekal to polong finacadan to kacisalongoc a caay ka lecad to no tao, cisalongoc to caayay ka lecad to no tao, cisalongoc a caay ka lecad to no tao a kakangodoen,

Mipahapinang haca polong a finacadan o citodongay to tamdamdaw malalen ko ka cinalacolan to kaciserareci ato ponka a kasasiroma ato kahirahiraay a tadamaanay,

Pahapinang haca maanan a ’arawan ano eca lalowadan a ka’oripan ano eca kasafinacadan, pitooran, sangasaw ano eca kasasiroma no ponka, palowad to finacadan ano eca niyah a katadamaan a fana’, lekakawa ato nidemakan, saheto o finacadananay, kakak a moraraway hirateng, awaayay ko depoc no rikec, moralan o a ’iloen, saki syakay a nengnengen o caayay ka mo’ecel,

Miliyaw i pidemak to salongoc ko yincuminco i, caay ko sakaira no masamaamaanay a maepec,

Pafaloco’ i likisi no yincuminco to nano nicingcingan mikowanay ato nicefisan a niyah a sera, sofal ato kinaira, masakakinihay, mala saka awaay to niyah a pa’edengan ato hahor sapicowat a salongoc,

Kafana’en o kasasingodo ato kacicoracoran no yincuminco nai sici, kicay ato syakay a lalekoan ato ponka, rocok no tato’asan, likisi ato haratengan a iraay tatodong no salongoc, mangalef saki sera, sofal ato kinaira a salongoc,

Kafana’en o kasasingodo ato o cacoracoren i kalalenan kasakitakit mapatireng ko katatelekan, tatelek ato roma cimipatirengay to kasasilsil maala ko pisahapinang to no yincumin a salongocan,

Manengneng ko macakatay a sici, kicay, syakay ato ponka paecaran no yincuminco, o sapipaherek to kaicowacowa cidemakay to palawacoay ato mipenecay, o niyah ko palowaday to kasawasil,

Paso’elin nai yincuminco ko mamirepat saki niyah ato niyah a sera, sofal ato kinaira masasifiyor a macowat, malosaka nga’ay mirocok ato mapa’icel nangra ko citodongay, ponka ato rocok no to’as lekakawa, saka midotoc to no niyah a harateng ato niyah a pa’edengan macikeroh ko no niyah kacomahad,

Kakafana’en mingodo ko fana’, ponka ato rocok no to’as lekakawa, mapadama ko sapilaheci a mapadoedo ato maroyaroyay kacomahad, mapadama masongila’ ko pikowan to taliyok,

Halo pilahaci caayay ko malo no sofitay ko sera ato sofal no yincuminco, mapadama macakat ato comahad ci sakang’ay, kicay ato syakay, sakadama to ihekalay a kasakitakit ato kasafinacadan a kasasifana’ ato kasasili’ay a kakiharan,

Mangalef ko kafana’ to laloma’an ato syako no yincuminco matatodong ko ka’emangay cisalongocay, mapalolol kapolongan pikahafay, pakaen, pikiwiko to ka’emangay wawa ato sakalemed no ka’emangay wawa a ’orongan,

Masasi’araw i no kasakitakit ato yincuminco a katsatelekan, tatelek ato roma cimipatirengay to kasasilsil masahapinang ko salongocan, i cimanan a demak, o pafaloco’an no kasakitakit ato pikiharan a demak, saka ci’orong ato citodong no kasakitakit,

Saan ko pi’araw to nia katatelekan, tatelek ato roma cimipatirengay to kasasilsil ato citodongay midayhiw to kakiharan, o sapipa’icel to yincuminco ato kasakitakit kaciherangan no kakiharan a paranaan,

Kakafana’en ko “Linhoko kimpo”, “kicay, syakay, ponka salongoc i katatelekan no kasakitakit”, “finawlan ato sician salongoc i katatelekan no kasakitakit” ato “Wiyina (Vienna) niketonan ato sakadademak a patosokan” mapahapinangay to, polong no finacadan miraoy to noniyah salongoc ko tadamaan, midotoc to nia tosir a salongoc, manga’ay nangra a pakoniyah mitelek to noniyah a sician, pakoniyah mikilim to saka cikicay, syakay ato ponka a kacomahad,

Matiliday a “Niketonan” a kasa laloma’an o caacaay ko sapicefis to kasafinacadan midotoc to kasakitakit a rikec midemak to sakiniyah a salongoc,

O papaso’elinen ko nia “Niketonan” pihapinang no yincuminco a salongoc, o i nga’ayay, kapolongan, masasingodoay to tamdaw a salongoc, awaay ko masasiepecay ato masasinanayay a dotocan ko parana’an, masasili’ay a mafafolod a masasikihar ko kitakit ato yincuminco,

Masasitoror ko kasakitakit ato pakayniay i yincuminco a kasatelek ato kafafolodan, masasidotoc ato milahecian i kasakitakit a tilid, ngalef i salongoc no tamdawan a tilidan o todong i kakoniyah a kitakit matelek ko pipatado i yincuminco,

Halo Linhoko i picoracor ato pidipot to salongoc to yincuminco ko sapidoedo madademak,

Paso’elin to nian a “Niketonan” kahapinangan, picokeroh ato pdipot to salongoc ato pakoniraan, ato no Linhoko a rocok itini a sofal macowat ko sakadademaken, miliyaw i tadamaanay ko kata’ayawaw,

Mafana’ to sapipahapinang ko yincuminco ci salongoc to caay ko aepecen miraoy to rikec no kasakitakit a cipinang i polong no salongoc to tamdaw, o yincuminco ira ko patodongan to no finacadan saka’orip, sakalemed ato polong no kacomadadan awaay ko kacangalan i sakapolongan a salongoc,

Kafana’en ko demak no yincuminco nai kasasiroma no sa’etal ato kitakit, o mamiharateng ko kitakit ato sa’etal to tadamanay ato kasasiroma no likisi ponka a faku,

Tadamaanay ko pihapiw, mihapiw to laenoay “Linhoko niketonan salongoc no Yincuminco”, pakayni to kasasikafafolod a malacafay ato masasingodoay ko masasilaheci to kapolongan a patosokan:

Saka 1 liyad

Yincuminco, ano masafelaway ano eca tekedan, ira ko salongoc sapiraoy to “Linhoko a kimpo”, “Hekal niketonan salongoc no tamdaw” ato kasakitakit tamdaw salongoc a rikec a nihapinangan polong a salongoc no tamdaw ato sapakoniraan.

Saka 2 liyad

Yincuminco ato tekedan ko piraoy to sapakonira, milecad to kalofinacadan ato takedan kalalen, ira ko salongoc sapidemak to salongoc a caay ka sawacoen i masamaamaanay, caayka o yincuminco ko lalengawan ato kacingangan a pakowacoen.

Saka 3 liyad

Yincuminco citodong to tekaden a pisetek salongoc. Sakinian a salongoc, ira ko no niya a faloco’ to sakisici a pakayraan, niya sa ko sapikilim to kicay, syakay ato punka a comahad.

Saka 4 liyad

Midamak ko yincuminco to sapisetek salongoc i, mirapot to laloma’an ato niyaro’ay a kalodemakan, ato samaanen ko pisasorot to sakadademak a payso to salongoc a demakan i, miraoy to misatikeloay a nisetekan a salongoc.

Saka 5 liyad

O yincuminco cisalongoc to pihadimel ato pa’icel to sakisici, sarikec, kicay, syakay ato punka a citodongay, malecad ira ko pido’edoan to niyah faloco’ to sapikihatiya to no kitakit a sici, kicay, syakay ato punka saka’orip a salongoc.

Saka 6 liyad

Kasacecay no yincuminco ira ko kacitodong to kacingangan no kitakit.

Saka 7 liyad

1. Yincuminco cirocek to saki’orip ato sakanga’ay no tatirengan, sapakonira ato sakaci’orip a salongoc.

2. Yincuminco cirocek to sakatadamaan no finacadan, mapakoniraay, halinga’ayay, sakaci’orip no kapolongan a salongoc, caay ka cisatekop ato masamaamaanay a mikafolaw a makari’ang, halo sakawa’ecik patayra i roma a finacadan ko wawa.

Saka 8 liyad

1. Yincuminco ato niyah ko piraoy a caay ko nipaci’cian a milecad ato pitekop to punka a salongoc.

2. Kasakitakit o papadahof to hakanga’ay, sapitena’ ato sapisalof:

(a)  O maan a angang ato nipikari’ang cangraan a demak to nga’ayay katadamaan, ano ca malingangan ko no punka a sakaci’epoc ano ca ono finacadan a katadamaanan;

(b)  Maanan a patosokan ano eca i so’elinay nicefesan nangra a sera, sofal ato kinaira a demak;

(c)   Nimaanan saki patosokan ano eca so’elinay ko piforawan ano eca pikari’ang nangra to salongoc a pacofcof to tamdaw a malinah;

(d)  Nimaanan saki patosokan a sapiriwariwaw a midemak to finacadan ano eca sangasaw a miepecay a pisinting.

Saka 9 liyad

Yincuminco ato niyah salongoc a midoedo i syako ano eca finacadan rocokan no to’as ato lekakawa no yincuminco, pirenokan koya syako ato finacadan. O nian a toris a salongoc a dademaken caay ka cimaan i pisawacoan.

Saka 10 liyad

Aka a pipacofcof to yincuminco papiliyas toya sera ano eca toya sofal. Ano caay ka i ’ayaw ko kafana’en no yincuminco a pakoniraay kafana’an a mihayda ato mo’ecelay kasasowal ato nga’ayay ko sapipaaca a todong, roma hakowaay padamso to sapipatoko a pili’en, a caay ka nga’ay ko sapilinahaw.

Saka 11 liyad

1. Yincuminco ira ko salongoc midoedo ato palowad to to’asan ponka ato lakakawa. Halo cisalongoc midoedo, midipot ato pacomahad to ponka to ’ayaway, aniniay ato koray a kasasirocok, tinako nalacolan ato likisi nalacolan, toas nisangaan, citiliday safacoan, sapipa’edap, kicic, ni’arawan ato pahapinangan nisanga’an, nitilidan.

2. Kasakitakit o mamihayda ato yincuminco mapolong ko pisetek to nga’ayay kacitodongan, saki caayay ho pakaala cangra to niyah fana’ a mihai, ano eca i ni’odangan a rikec, rocok no toasan ato lekakawa a pidemak miala to ponka, fana’, pitooran ato sakidafongan no yincuminco, o papalololen pa todong a aca, halo pipatiko toya lalosidan.

Saka 12 liyad

1. Yincuminco ci salongoc pa’araw, pidemak, micowat ato pipasifana’an ato pitooran no to’as, lekakawa ato pipa’edap, cisalongoc mirayas ato midipot to pitooran ato sakiponka, mipa’es to masimeday micomod masadak to nian kaitiraan, ci salongoc to sapidemak ato sapikowan to sapipa’edap, ci salongoc panokay to horac i kaitiraan.

2. Kasakitakit o mamihayda ato to kapolongan misetek i kasatelekan a malalen, mahapinang ato kacitodong a kasatelekan, misafaloco’ to sakanga’ay midemak no yincuminco ato sakaira no kitakit a sakolicay ato horac, ta (ano eca) panokay i kaitiraan.

Saka 13 liyad

1. Yincuminco ci salongoc to sapalowad, sapidemak, micowat ato pasirarem to pasifana’ to likisi, sowal, kimad no liteng, haratengan, nitilidan ato nanitilidan, ci salongoc ko niyah a syako, niyaro’ ato pako niyahay pangangan a maparayray ko nia ngangan.

2. Kasakitakit o a ira ko pipaecas, mitahimel to nian a salongoc to sakadipot, mitahimel to no yincuminco a sici, rikec ato sakadademak mafana’ to tao ato kafana’en no tao, saan to nian a sapadamso a nipacuyakan ano eca misi roma to matatodongay a paecasan.

Saka 14 liyad

1. Yincuminco ci salongoc to pipatireng ato pikowan to no niyah sakiwiko telek ato pikowan, o no niyah a sowal ato matatodongay saki ponka a sapasifana’an to padamso to kiwiko.

2. Yincuminco, nileclec to sakikaemangay no yincuminco, ci salongoc to saka’eca ka sawaco a citodong to no kitakit padamsoan a sakacakat ato patodongan a kiwiko.

3. kasakitakit o mamikihatiya to no yincuminco masasiala to sakacipaecasan, paini ko yincuminco to nileclec to sakikaemangay no yincuminco, halo saka’orip no yincuminco to papotalay no syako a yincuminco, kanga’ayay i, ci to’ek miala to saki no tireng a sowal ko sapadamso to sakiniyah ponkaan a kiwiko.

Saka 15 liyad

1. yincuminco ci salongoc to sapipa’es to ponka, rocok no to’as, likisi ato pafaloco’an a kangodoan ato kahirahiraan, no nangra a ponka, rocok no to’as, likisi ato nisafaloco’an saki kiwiko ato kapolongan a fana’ mapatodong sapahapinang.

2. kasakitakit ato sakacitodong kasasowasowalan ato matatahic no yincuminco, masasiala to sakacipaecasan, palasawad to kacirid ato pisawaco, micikeroh to yincuminco ato syakay polong no roma a selal a kalali’ay, mafana’ ato nga’ayay a kakiharan.

Saka 16 liyad

1. Yincuminco ci salongoc patireng to niyah sakadademak a sowal a mitiya, ci salongoc to caayay kasawacoen militolas to polong no lalekoan to caayay ko yincuminco a mitiya.

2. Kasakitakit o masasiala to sakacipaecasan, midama to no kitakit a mitiya sapatodong to no yincuminco ponka a kahirahiraan. Kasakitakit itini i caayay kadoka’ ko nisowalan miledef to pakoniraan a demak, patoror to tekadan mitiya miledef i yincumibco ponka a kahirahiraan.

Saka 17 liyad

1. Yincuminco ato yincuminco ci salongoc to maledef ko piraoy sakacitodong i kasakitakit ato laloma’an no kitakit a matayalay a nitelekan a salongoc.

2. kasakitakit o mamikapot to nikasasowalan ato kafafolod, masasiala to sakacipaecasan, caay ka kelot no kicay ko ka’emangay no yincuminco, caay ka nai masamaanay katalawan ano eca picara to sapikiwikoaw nangra, ano eca saka kari’angaw nangra to tangka’, harateng, sakafarihfid, moral ano eca saka lahad no syakay to tayal, mihirateng i cangraan to mafonalay a masafelengay, kao kiwiko ko sapacakat to sakaci’icel nangra ko niha’enan.

3. Yincuminco miraoy i tatelek no katayalan ato saki tayal ato lifon caayay ka sawaco a salongoc.

Saka 18 liyad

Yincuminco ci salongoc to pakaynien nangra i noniyah mipili’an a dayhiw, mikihatiya to sakidemak no niyah salongoc a demak ko pisetek, ci salongoc mirayas ato micowat to sakinoniyahan o yincuminco misetekan citodongay.

Saka 19 liyad

O kasakitakit i pilakowit ato pidemak latek masiyor i ’ayaw no yincuminco to pirikec ano eca midemak to paecasan, pakayni i nisafaloco’an, malakowit to no yincuminco a no niyah dayhiw citodongay, sakitini i yincuminco a kasasowal ato kafafolod, i ’ayaw ko piai cangraan to pakoniraay kafana’an ko pihada.

Saka 20 liyad

1. Yincuminco ci salongoc cisalongoc mirayas ato micowat to sici, kicay ato syakay tatelek ano eca citodongay, ci salongoc to sakacekal miraoy to no niyah a saka’orip ato sakacomahadaw, ci salingoc pakoniraay midemak to no niyah polong no rocok no to’asan ato roma a demakan no kicay.

2. Macefis to ko saka’orip ato sakacomahadaw a yincuminco ci salongoc to saka cimo’ecel ato sakalalen a sapipaaca a todong.

Saka 21 liyad

1. Yincuminco ci salongoc to saka eca ka sawacoen a masalof ko kicay ato syakay a demak, mangalef saki kiwiko, katayalan, cilingaday a pinanaman ato papinanaman, kamaro’an, taliyok a isi, sadipot to ka tangka’ ato syakay pa’oripay a sofalan.

2. kasakitakit o masasiala to sakacipaecasan, i matatodongay i demak ko masasiala to sakacipaecasan, mapadama ko yincuminco a kicay ato syakay demakan madadoedo a masalof. Tadamaanen pisafaloco’ ko saki yincuminco a mato’asay, fafahiyan, kapah, ka’emangay ato maliwihay tamdaw a salongoc ato tadamaanay a sapa’edeng.

Saka 22 liyad

1. Midemak to nian a “niketonan” i, o tatadamaanen ko pisafaloco’ to no yincuminco a mato’asay, fafahiyan, kapah, ka’emangay ato maliwihay tamdaw a salongoc ato tadamaan a pa’edengan.

2. O kasakitakit o mamikihatiya to yincuminco a kakomodan masasiala to sakacipaecasan, misapinang to yincuminco fafahiyan ato ka’emangay saparocek a sadipot ato sapa’orip, a caay ka kari’ang ato kaepec.

Saka 22 liyad

1. Midemak to nian a “niketonan” i, o tatadamaanen ko pisafaloco’ to no yincuminco a mato’asay, fafahiyan, kapah, ka’emangay ato maliwihay tamdaw a salongoc ato tadamaan a pa’edengan.

2. O kasakitakit o mamikihatiya to yincuminco a kakomodan masasiala to sakacipaecasan, misapinang to yincuminco fafahiyan ato ka’emangay saparocek a sadipot ato sapa’orip, a caay ka kari’ang ato kaepec.

Saka 23 liyad

Yincuminco ci salongoc misapinang ato mitelek to sapidemak micowat salongoc a pali’ayaw ato sakalalood. Mangalef, yincuminco ci salongoc misarocod mikihatiya misetek ato misapinang to sakafiyol cangraan to sakidama to sakatomelek, kamaro’an a telek ato roma a kicayan ato syakay telekan, patodongen mihayda to no niyah citodongay mikowan to nian telekan.

Saka 24 liyad

1. Yincominco ci salongoc a midemak to no niyah to’asan a sapaiyo, ci salongoc midoedo to no niyah sakidama to sakatomelekaw, halo pidipot cangraan to no rengosan sapaiyo, ’a’adopen ato kinairairaan. Yincuminco ira ko salongoc a caay ka cimaan to piepec to piraoy to polong no syakay ato sakidama to sakatomelek a sapatado.

2. Yincuminco cirocek miraoy to sakatahira satakaraway todong sakatomelek no tatirengan malalenay a salongoc. Kasakitakit o mamidotoc to rarakaten, o nian a salongoc marara marocek ko pilaheci.

Saka 25 liyad

Yincuminco ira ko salongoc to sapirayas ato pa’icel nangra to no niyah a rocok no to’as a iraay ato roma a nicalapan ato nidemakan a sera, sofal, nanoman, ringiday no riyar ato roma cikinairaay a tadamaanay kadadapic, sakitini midoedo miteked cangra to sakilocok no kararerarem a caconohen.

Saka 26 liyad

1. Yincuminco saki nangra a rarocoken iraay, nicalapan ano eca roma a sapidemak ano eca o parahodan a sera, sofal ato no kinairaan a salongoc.

2. Yincuminco ira ko salongoc to sakaira, sapidemak ato sapitena’ to nangra to’asan rocok a iraay ano eca roma to’asan rocok a nicalapan ano eca nano iraay to nidemakan, ato o parahodan a sera, sofal ato no kinairaan.

3. kasakitakit o a i rikec a patalahekal ato madipot konini a sera, sofal ato kinaira. O matiniay a pipatalahekal o a i nga’ayay to pingodo to pakitiniay i no yincuminco a lekakawa, to’asan rocok ato salongoc no sera a lalekoen.

Saka 27 liyad

kasakitakit o mamilecad to yincuminco a malekapot, itini i matatodongay patalahekal to no yincuminco a rikec, to’asan rocok, lekakawa ato polong salongoc sera a lalekoen, mitelek ato o malalenay, masaikeday, nga’ayay, papo’elacay ato mahapinangay a pakayraan, misapinang ato pasetek to yincuminco to sakacisera, sofal ato kinairaaw, halo saki nangra to’asan rocok a iraay ano eca roma pakayraan to nicalapan ano eca nidemakan a sera, sofal ato kinaira a salongoc. Yincuminco o a ira ko salongoc a mikihatiya to nian a pidotocan.

Saka 28 liyad

1. Yincuminco a to’asan rocok a iraay ano eca roma pakayraan to nicalapan ano eca nidemakan a sera, sofal ato kinaira, o caayay ho kali’ayaw nangra a kafana’en a mihayda a macefis, maala, macalap, medemak ato makari’ang i, ira ko salongoc a mapatodong, palololen halo pipatiko to nano nialaan, ano eca caay ka nga’ay asa i, kao mo’ecelay, malalenay, matatodongay ko pipatodong.

2. Tada caay to saki yincuminco ira ko roma pakoniyahay pihayda, sapatodong a sapalolol kao malecaday ’aca, tata’ang ato rikecan no sera, sofal ato kinaira, ano eca payso patodong, ano eca roma matatodongay sapatodong.

Saka 29 liyad

1. Yincuminco ci salongoc to pidipot ato pidama to sera ano eca o sofal ato kinaira no taliyok ato saka sademak a ’icel. Kasakitakit caay ka ci miepecay ko pitelek ato pipadama to yincuminco midemak to matiniay a pidipot ato sapidama a halaka.

2. O kasakitakit pakinga’ayay masasiala to sakacipaecasan, misaheci to caayay ka li’ayaw ko sakaciira yincuminco pakoniraay kafana’en a pihayda, caay ka nga’ay i sera ano eca sofal no niyah pateli ano eca mina’ang to katalawan a lalosidan.

3. O kasakitakit o mamipasasiala to sakacipaecasan, midotoc to papadangen, misaheci to nano matiniay katalawan lalosidan a mifiyol ko yincuminco misetek ato midemak to patodongan a midawa, mirayas ato sapalolol to no yincuminco a sakakinto’ a lekakawa to sakacitodong a midemak.

Saka 30 liyad

1. Akaa ka i no yincuminco a sera ano eca i sofal midemak to saki sofitay a demak, dengan o sakacitodong a ira ko kanga’ayan ta manga’ay midemak, ano eca pakayni i saki yincuminco pakoniraay pihayda, ano eca ningitanitan to sapidemakaw.

2. O kasakitakit mamidemak i no yincuminco a sera ano eca i sofal a midemak to saki no sofitay a dademaken i, i’ayawen ko pihayda to sakacitodong no silsil, o citatodongay mihayda a dayhiw, ka iraen i yincuminco ko kasasowalan to sapidemak.

Saka 31 liyad

1. O yincuminco ira ko salongoc mirayas, mikowan, midama ato pacomahad to ponka no nalacolan, rocok no fana’ ato rocok a ponka pipahapinangan, ato saki kakak, fana’an ato ponka padademak, halo yamdawan a rocok kinaira, sapaloma, sapaiyo, pakayniay i ’a’adopen molengaway a kasafeleng no nifana’an, nanolitengan a rocok, nitilidan, nifacoan, onto ato rocok a sasalamaen, no mata pinengneng ato kasakero a kakak. Ira ko salongoc nanra to pirayas, mikowan, midama ato micomahad to niyah a sakiponka no nalacolan, rocok no fana’ ato rocok a ponka pahapinang pademak to nifana’an a kinaira.

2. Kasakitakit o mamicamol to yincuminco malekapot masasiala to sakacipaecasan, mihapinang ato midipot tonini a salongoc a midemak.

Saka 32 liyad

1. Yincuminco cisalongoc misaheci ato mitelek to sapipamatang ano eca militado to sera ano eca o sofal ato roma a kinaira I’ayaw to no sakatadamaan ato sakalaloodan.

2. Kasakitakit mipalowaday to kalomaamaan sakafiyolaw to sera ano eca o sofal ato roma kinaira no yincuminco a halaka, ngalef i’ayaw no sapipamatang, sapisapilitado ano eca mi’ot’ot to kinaira a dafong, nanom ato roma kinaira a kamokan, kao so’elinay ko pakayraan, mihayda to pakayniay no niyah a daykiw to cacitodong no yincuminco, masasowal ato makakomod to yincumin, sakapakoniyahay fana’ ko pihayda.

3. O kasakitakit o papadamso to nga’ayay saka cirikec, kalo matiniay a demakan padamso to malalenay ato mo’ecelay a sapatodong, kao masasialaay to sakacipaecasan, milowan to taliyokay, no kicay, no syakay, no ponka ano eca no angilan a sakalatiih a mafiyol.

Saka 33 liyad

1. O yincuminco ci salongoc midotoc to lekakawa ato rocokan, misetek to niyah a kacingangan ano eca pirenokan. Caay ko sapicara no yincuminco to saka citodong sakalafinawlan no kitakit a maro’ a salongoc.

2. Yivcuminco ci salongoc midotoc to no niyah a pakayraan, mitelek to cacekeran no citodongay ato pipili’ to dademakay nonini citodongay.

Saka 34 liyad

Yincuminco ci salongoc a midotoc to nisafacoan salongoc no kasakitakit, micikeroh, micowat ato mirayas to cacekeran no citodongay ato tadamaanay a lakakawan, kaci’angilan, rocok no to’as, pakayraan, sapidemak, ato iraayay (ano iraay i) rikec a telak ano eca pinangan.

Saka 35 liyad

Yincuminco ci salongoc mitelak ko niyah to sakisyako a kacitodongan.

Saka 36 liyad

1. O yincuminco, mangalef i nipipala’ed salawacan no kasakitakit a yincuminco, ci salongoc to sala’adananay a finacadan a tamdaw ato roma finacadan tamdaw ko kasasirayas ato kacowat no kasasiraod, kakiharan ato kakomodan, halo saki’angilan, ponka, sici, kicay ato syakay no patosokan micowat ko kadademak.

2. Kasakitakit o malalicay ato makakomod to yincuminco, pakinga’ayay masasiala to sakacipaecasan, sapidemak tonini a salongoc misaheci to salongoc to sakalaheciaw, padamso to sakanga’ay.

Saka 37 liyad

1. O yicuminco ci salongoc mingitangit to kasakitakit ano eca oya mamirocok a kitakit mitelek to katatelekan, mipatatekoan ato roma palowadan a nisilsilan a sakaira to pipatalahekal, mido’edo ato sapidemak, ci salongoc mingitangit to kasakitakit a milaheci ato mangodo tonini a katatelekan, mipatatekoan ato roma palowadan a nisilsilan.

2. Onini a “Niketonan” a maanan no laloma’ caay ka nga’ay miserer to nipisaheci ano eca mipalasawad tonini a nikatatelakan, mipatatekoan ato roma palowadan a pisilsil to matelakay i salongoc no yincuminco.

Saka 38 liyad

O kasakitakit o mamikihatiya to yincuminco a malalicay ato makakomod, masasiala to sakacipaecasan, halo masasiala to nirikecan a paecasan, milaheci tonini a “Niketonan” a patosokan.

Saka 39 liyad

O yincuminco ci salongoc nai kasakitakit nikakmodan a cikilac to payso ato sakafana’ a sapadama, saka piraoy tonini a “Niketonan” nitelakan a salongoc.

Saka 40 liyad

O yincuminco ci salongoc militado to nga’ayay ato mo^celay a silsil, mihayda tonini a silsil ranikay pakaala to pipasetek, pitolas to milecaday to kasakitakit ano eca roma a demakan kasasitocan ano eca kalaliyangan, saki no tekedan ato kapolongan a salongoc to maanan maforawan mapalolol to sapatodong. Matiniay a pipasetek o patodongay to i niyaro’ay ko pitanam pakayni i yincuminco a lakakawan, rocok no to’as, pakayraan midoedo, ato rikecan a telak ato kasakitakit a salongoc.

Saka 41 liyad

Linhoko a rarocok i kasa citodongay ato mirocokay citodongay ato roma sifoan kasacefang, o papakayra picikeroh to paysoan makakomod ato nifana’an masasidama ato roma pakayraan, masarocod malaheci konini “Niketonan” a mitelekan a katadamaanan. O mamitelek to pakayraan ato sapidemak, malaheci i yincuminco ko pikihatiya misalof to kafiyolaw saki cangraan a demakan.

Saka 42 liyad

Linhoko, Linhoko a citodongay (halo yincuminco demakan patireng to kasasowalan), kasa mirocokay citodongay (halo sakakaay no kitakit) ato kasakitakit, o mamicikeroh to saki nian “Niketonan” kasatelakan a pingodo ato pilaheci a midemak, mikotod a mitiri’ tonini “Niketonan” to pahecian no pidemak.

Saka 43 liyad

Onini a “Niketonan” a nipatalahekalan a salongoc, o saki polong no hekal a yincuminco to salongoc a ma’orip, sadama to tari’ang ato pikilim to sakalemed a sasafaay a salongan.

Saka 44 liyad

Yincuminco caay pisasiroma to fa’inayan ato fafahiyan, malalen ko sakaira sapiraoy tonini a “Niketonan” mihaydaan a polong no salongoc ato sapakonira a mapa’es.

Saka 45 liyad

Onini “Niketonan” a maanan no laloma’ay caay ko papodacen palasafa ko pifana’ ano eca palasawad to miraoyan no yincuminco ano eca iikoray a mala saka cisalongoc.

Saka 46 liyad

1. Onini a “Niketonan” a maamaan no laloma’ay aka a pisaheci to mikilif to pi’eses to maanan a kitakit, finacadan, kasakapot ano eca tekedean ci salongocay midemak to maanan miliyangay to “Linhoko a kimpo” to dademakan ato pinangan, aka a ko nifana’an a patalahekal ano eca patorod i maanan to sakipolong ano eca salongan nisakilacan ano eca pikari’angan no niyah salongoc ato masongila’ay misatataday kitakit a sofal ano eca sici kalacecayan no dademaken.

2. O pidemak tonini a “Niketonan” a nisintingan a salongoc i, o kakangodoen ko kalo tamdaw a salongoc ato patodongan a salongoc. Onini a “Niketonan” misilsilan a kalo salongoc no pidemak, dengan i patodongan i rikec a nitelekan ko pidahdah, o mamipalacad to no kasakitakit a salongoc pipatado. Maanan to saki matiniay a pidahdah caay ko saka sapisepenaw, o mamatira aca, o sapipadama to kasasiroma no tamdaw a salongoc a cipakoniraay a kacitodongan to patalahekal a mingodo, miraheked i nikapolongan syakay a nga’ayay ato kanga’ayan a kalongocan.

3. O mamidotoc to nga’ayay, nikapolongan, kangodoan salongoc, malecaday, caay ka o misawacoay, nga’ayay pikowan no sifo (good governance) ato so’elinay a sapidotoc, a misaheci to “Niketonan” a kasakamok no nitelakan.

Mifalicay to tilid: ci Masao Nikar

[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]