Kawakawasan ratoh: lalengawan no tamdaw
O tamdaw(人物)[1][mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
1.Kakomodan Sapatolok 天神(男), Falyhaw 天神(母): malikelonay nani kakarayan tayni i la'eno.
2.Kafil aci Aka(惡神): i la'enoay mirarakatay a tatiihay kawas.
3.Purarakat aci Fafanang(狩獵神): cowa ko nani kakarayanay a malikelong tayni i la'eno, o i la'enoay mi'adopay a kawas.
4. Kosong Matolo, Maliali, Malimoka:(母海鰻) o wina no riyar a toda.
5.Nakaw(女) aci Sera (男): wawa ni Kakomodan Sapatolok aci Falyhaw.
Kakomodan Sapatolok 撒巴都洛克[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
Oya saan ci Kakomodan Sapatolok[2] aci Falayhaw[3] o fayinayan ato fafahiyan a kawas, malikelon tayni i la'eno tefad sa cangra i Taorayan[4](Mikasa han no aniniay miheca)
” kaitira to kamo i la’eno” han no ina ato mama a i kakarayanay kawas koya wawa,” hayi” sato koya wawa a paca’of
”ano matefad to kamo i, pafelien ako to fafoy, malonem,o ngafol, o lidep,o cilot, oya sato ’e’e a ’ayam, oiraan ko sapatafo no mako a pafeli itamowanan, aka ka talaw, caka mamaan kamo,caka patay kamo. inian san ci Kafil aci Aka a tatiihay kawas o mirarakatay ila’eno, ya ano misamsam i tamowanan aka ka talaw, o mirarakatay aca koninian a kawas,kamo sa a matira kamo wawa mirarakat itira i la'eno”
han to nira ko sowal, oya ko saka tefad sato i Taorayan kinian a tatosaay kawas.
Pulalakat aci Fafanang:Mi'adopay a kawas(狩獵神)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
Ya itira sato tahira i la’eno, itiya i sakatolotolo a mihecaan ira to a mi’adop ci Pulalakat[5] aci Fafanang[6] a kawas, oya saan i, oya Fafanang aci Pulalakat cowa ko nanifafa’eday a matefad a tayni ila’eno, nani cowaay a tamdaw? o ciopihay a tamdaw,o ma’eferay a tamdaw,o matiraay a tamdaw canira,oya ko saka mi’adop sato i,pakapa’enan no loma’ ni Kakomodan Sapatolok aci Falayhaw, ya ma’araw nangra romakat i fakelal.[7]
” o maan kiya maro’ay i cawas” han nira koya ilaloma’ay
Paca’of sa koya ilaloma’ay:
”kiya ’ayam o cilot, o ’i'i hananay”Oyaan ko saka minokay sato, taha loma’ sato i, pasifana’ han to nira ci Kafil[8] aci Aka[9]:
”oyaan kiya mama koya maro’ay i cawas tatolo, oya saan i, o malonem ato ngafol ato fafoy kali’eki’ to ko nikaromakat nira” han nira ci Kafil aci Aka.
”o maan hakiya? ka matira kita a mipakaen to matiraay a ’a’dopen,sa somowal. Ano matira katayra haca kamo, o maan konian han a milicay. Sapipakaenan kami to matiraay, milada’ kami to cecay aca ko papakaenen niyam o maan to ano o ngafol aca, ano o malonem aca, ano o fafoy aca, onini saan o ’ayam cecayen aca, ano icowaay to a ’ayam ko sapafeli namo mangaay to” han namo ko sowal.
Kafil aci Aka::mirarakatay i la'eno a tatihay kawas(地上流浪惡神)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
Lomowad to ci Kafil aci Aka, tahira sato i ci Kakomodan Sapatolok, samatiraen nangra to palimo'ot ni Purarakat aci Fafanang ko sowal ci Kakomodan aci Falayhaw, nikawrira,
” na’ay” han ni Kakomodan aci Falayhaw,sowal sa:
" naha nima tamowanan linik saca kamo a tayni i la’eno, ora saan ko namo mirarakatay ko namo,naha nima milinik to wina ato mama ita, mamaan aca ca ka cingafor, ca ka cimalonem, ca ka cifafoy, ca ka ci’ayam,oria saan o lidep ano lomawad ko wawa ako a mi’adop, pasitira ko ka’efer militemoh to rakat no wawa ako a mi’adop, a mifoting a milingad fangcal ko lowad no wawa ako, saka fangcal han tiya citama’ ko wawa ako ano mi’adop, ano mifoting matira a cifoting ko wawa ako, matira ko demak, ora saan o cilot haw i,ki’ki’ki’ki’ki’ sanay a masoni,fangcal ko nipa’ayam ta citama’ ko wawa ako, ano mifoting cifoting ko wawa ako, ano nikalingad nira misapanay ato misaomah paloma to hafay fangcal ko patiri’ nira,hatira ko rira.
Aka pisa’eli kamo malosaaro’ to sailoh niyam ma’emin konini, icowa ko sapafeli niyam, ira ko saka ’idi niyam saw? Ma’emin o halo niyam konini” han ni Kakomodan Sapatolok ko sowal ci Purarakat aci Fafanang.Nokay sato na itira cangra， tayra sato i, ci Kafil aci Aka hatini ko sowal nira: ”ci Kakomodan Sapatolok ma’idi pafeli, o maamaan ono niyam” saan.
Oya sato a nikasasowal nangra: ”oya ko aka ka matira kita, ano matira aca ci Kakomodan Sapatolok i,a takosen aca kamo,ano mitakos tamowanan haw katayra i wali mitahidang to wina no toda no riyar,sa cingangan sa ci Kosong Matola aci Maliali aci Malimokos[10], ano tahira to kamo sowal han:
”oya tamdaw ci Kakomodan Sapatolok aci Falayhaw ma’idi pafeli to nipaka’enan nangra,oya fafoy, malonem, ngafor, cilot, lidep,’e’e ’ayam” ,”nagay to patay han to namo ci Kakomodan Sapatolok aci Falayhaw”
Paca'efas to nanom ko wina no taoda(母海鰻激起洪水)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
”ano saan aca canglalan no folad ira kami haw, ano kon sato kami a pangiha’ ka pilaliw to kamo tayra i fafa’ed no lotok” han niwina no toda ci Kafil aci Aka.
So’elinay maraod to ko canglalan no falod, oya ko saso’elin sato ira ko wina no toda a tayni, kon kon saan a pangiha' itiya to a laliw sato ci Purarakat aci Fafanang aci Kafil aci Aka, oya saan ci Kakomodan Sapatolok aci Falayhaw a mararamod matengil nangra ko ”kon” sanay a ngiha’, cowa kafana' o wina no toda a ngiha' konini caka saan.
”o maan kinian” sato, itiya to a caloh sa ”seraaw, nakawaw” sa mitahidang to wawa nangra, awa a pacawi, misalama i pala caka pakatengil,ci Kakomodan Sapatolok aci Falayhaw sanoyanay sato a milaliw tayra i fafa’ed(kakarayan) siday han nangra ko wawa a milaliw.
Pahicera i Cilangasan Ci Nakaw aci Sera (拿告和施拉到達奇萊山)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
Matiya sato manawnaw ko nanom i sera, ”o maan kinian” sato ca sera aci nakaw, maopoh a minokay taha loma’ sato awa to ko mama ato wina nangra. Oya ko saka ”sa maan sato kita, ano masamamaan i,malacecay kita a maro’ to dodang” sato cangra. Orira ko saka Alahan to no riyar. Hakowaay to ko romi’ad tomerep to ko tapelik ato fali itiya to a cafer sa i Cilangasan.[11]
Itira sato i Cilangasan ko aro’ ni Sera aci Nakaw to pinapina a mihecaan, malakapah malakaying to ko tatirengan nangra,
” maan sa ko ’epoc ita a caka pisawawa”Nikawrira, nano to’asan cowa ka nga’ay ko malikakaay a mararamod sako sowol no, nikawrira, iro matini sato maanen ita” sa to a misaharaterateng cangra amalikaka.
”Ano matira i,ciyol han ita ko sikal no siri” sato a malikaka.
Mararamod ci Nakaw aci Sera malikaka patenak to tamdaw(拿告和施拉兄妹結婚繁衍子孫)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
A mitepong to papangaan no fayinayan ato palitian no fafahiyan, oria ko salo’elin sato a ci wawa cangra. Masofoc to sa’ayaway a wawa ci Tapan Masera, do’edo sa ci Tomay Masera, ci Tahal ko fafahiyan a wawa, ci Calaw Panahay,do’edo sa a ciwawa ci Nakaw Alon. Polong han sasepat ko fayinayan a wawa cecay ko fafahiyan a wawa ni Sera aci Nakaw.
Ira ko cecay a romi’ad halafin a adada ci Nakaw, ca’enget ko tangila nira ngiwngiw han nira ira a masadak ko hafay, nikawrira, ona matiniay a demak pasifana’en ko i fafa’eday a mama ato wina ci Kakomodan Sapatolok aci Falayhaw saan ko pisaharateng nangra. So’elinay mapasifana’ nona tatosay a kawas to pipaloma to hafay a demak ato makakafitay tonini a lisin. To cila pafelien ho ifafa’eday a kawas to cecay a payrang a tamdaw, mafana’ay a misanga’ to pitaw ato po’ot.
Toikor to i, sa’aloman sato ko tamdaw, keriden ni Kalonahay aci Kalokol maforaw tayra i Tafalong[12] misanga’ to niyaro’.
Oya sa tatoloay a fayinayan a wawa ni Sera aci Nakaw pasifna’en nangra ko finawlan no niyaro’ to pipaloma to losay, ta malaklak to ko finawlan a maro’, ira to ko Olaw niyaro’[13], oya sa itiratiraay aca cowa ka linah a tamdaw malanokiwit[14] a niyaro’ ato Mangcelan, Olalip[15], Karara[16] ato Koyo[17] a niyaro’.
Pacefaday a tilid 註腳[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
- ↑ 小川尚義 《原語による臺灣高砂族伝説集》。臺北帝國大學 言言學研究室 編著。昭和十年度(1935年)。440-447頁。
- ↑ o fayinayan a kawas i fafa'ed
- ↑ o fafahiyan a kawas i fafa'ed.
- ↑ Mikasa(三笠山) han no aniniay kona pala.
- ↑ Purarakat 惡神。Tatiihay a kawas i la'eno.
- ↑ Fafanang 惡神。Tatiihay a kawas i la'eno.
- ↑ fakelal 藤、竹或蘆葦作成的床。同fakelar, takar.
- ↑ Kafil 狩獵神。Mi'adopay a kawasa i la'eno.
- ↑ Aka 狩獵神。Mi'adopay kawas i la'eno
- ↑ Kosong Matola aci Maliali aci Malimokos ina a toda no riyar母海鰻
- ↑ ikafekang no Fakong a lotok 豐濱鄉內的山
- ↑ Tafalong 現在的光復鄉 太巴塱部落
- ↑ Olaw 現在烏漏部落。
- ↑ Kiwit 覝在的奇美部落。
- ↑ 'Olalip現在的鶴岡部落。
- ↑ Karara現在的加納納部落。
- ↑ Koyo 早期稱高藥部落，大概在現今瑞穗火車站到紅葉溫泉之間的位置。