Katop
Katop(大葉山欖)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
O tatapangan a lengaw itiniay i Filipin, Inni ato ka’amisan, Sawalian ato satimolan no Taywan, itini i Fotod iraay a molengaw. Tata’angay ,takaraw a mo’ecel ko tapang no kilang,masasifoday ko lamit i tatapangan,makorahay a koheting ko tolak.o ca’ang ko’engelay kohera a kahengang to mamang,ira ko mahapinangay a konis no papah.masanofita’olay ko a faco no papah a matatamay miketing i ca’ang, cifanohay ko tafedo’ a papah,ma’ikes to i,marasrasay kina fanoh no papah.
O ta’edaw no papah ira ko 10~17cm, dadahal no papah ira ko 5~8cm.itiraay i kakiri’an no papah a cifalo, ‘enemay ko pangpang no falo, kakahad no falo ira ko 1cm, fanohongay.o heci matamosolay matiyaay o tamosolay-mali.o kakaya’ no heci ira ko 3.5~4.5cm, o kakahad no heci ira ko 1~2cm, ilaloma’ no heci ira ko 1~3 a masatoriyaday a pa’eno. Konian heci kohetingay ifati’ian koheraay ko cengel. I kacangalahan ko kacifaloan, i karafawfawaan ko kacihecian.
Piraoy no Finacadan(民族應用)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
Malenakay i pa’eneray a tongroh no riyar, cowa kacifao, Tata’angay ,takaraw a mo’ecel, masamihecaan ko kalangdaw orasaka, malopatih I salawacan no riyar mitaker to fali.O tahapinangan no Kbalan a finacadan[1][2]. Adihay heca mapaloma i lawac no lalan, taliyok no loma’, o heci manga’ay a kaenen.
Ma’edengan ko kako’esit ko tapang no kilang, orasaka, tada matatodongay sapisanga’ to dafong no loma’, o Tao-finacadan itini i Fotod o sapisanga’ to tamina, o tolak o sapicengel to salil, o heci kahemaway o hasa pawpaw.Ira ko cinganganay tonini a ngasaw no ‘Amis o Cikatopay hananay, yo herek no lalood I Cepo’ I 1878 mihecaan maliposak oasitimol maro’ i Tapowaray,Makerahay,Ciwkangan, Sa’aniwan ato Madawdaw.[3]