Fafokod

nani… a masadak Wikipedia
kaitiraan no Fafokod

Fafokod(東河鄉):(Ngayngay a sowal:Tûng-hò-hiông,閩南話:Tong-hô-hiong)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

O itiraay i saka'amis no sawalian no Posong kowan, isaka'amis malafiyaway ato Kongpo-siyang(富里鄉) no Kalinko kowan, i saka'amis no sawalian madado'edo ato Madawaw(Cenkong-cen), isakawalian o Taypinyang riyar, saka'etipan o Fanaw, Kuwansang(Takofan) ato Sikano, isakatimolan o Pinan-siyang(Puyuma/卑南鄉).

O Fafokod i, itiraay i sawalian no Lilis no Riyar lotok, ona Fafolod sahetoay o 'apilis no lotok ko pala, mahaop ko 60%, sakilacen o i lilisay no riyar a pala ato i masadangahay a pala; ona i lilisay no riyar a pala o mamangay a 'apilis ato masatokaray dafdaf i lawac no riyar, o ikakaay ko kacemahad itini; o masadangahay a pala ira ko nani katimolan tara'amis a 'alo, masahefohefongay ko pala.

o kakarayan o fa'edetay a kafodo'an a kakarayan. o saka'orip no finawlan o maomahay, o 'Amis a tamdaw ko sakakaay, orasaka ono 'Amis a sowal ko niyaro'ay a hasowal.[1]

Rikisi(歷史)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

1920 miheca a nipatirengan a kayakay no Fafokod

O katelang a ngangan no Fafokod o nani sowal no 'Amis to "marongarong", ona ngangan ono katelangay ngangan no "marongarong-'alo"(馬武窟溪); ona kaitiraan i o kacacamolan no nanom ato nanom no riyar, orasaka adihay ko foting a maro' itini, kalapitafokodan no fainayan to romi'ami'ad, nornor sato ora tafokod mafalic mapangangan to " Fafokod".[2] Yo pikowanan ho no Mancin ono Puyuma-kowan ato tangsolay kowan no Posong-kowan.

I 1920 miheca mapatireng ko Kofa no 'Atolan, 1937 miheca mafalic to " 'Atolan niyaro'"a ngangan, o Singko-kowan no Posong-sakowan ko mikowanay. ikor to no Sakatosa-Lalood, mapangang to 'Atolan-siyang no Posong-kowan, toikor to i mafalic heca tono aniniay a ngangan to Tonghe-siyang tahanini.

O katelang a kayakay no Fafokod itiyay ho i 1920 miheca a mapatireng, o "tadamaanay a kayakay nai Posong tahira i Fata'an" konini, ona kayakay itiyayay ho i 1917 miheca a misatapang a misanga',[3][4] o kilang a kayakay, orasaka o mafana'ay tono kilang a sayxo ci Yosida(吉田之) ko citodongay a misanga', orasaka pangangan han to "Yosida kayakay".[5][6][7]

O lalengatan no ngangan no Fafokod ira ko tosa a sowal:

  1. Mialaay to ngangan Marogaron-'alo, o romakatay tona pala kona 'alo talariyar.
  2. Mialaay to sa'ayaway niocoran a tapang no kofa ci Cen Ci-ciang(陳曲江) tora pecih no 陳 a 東 tilid, o 江 sa i, o 'alo ko tatodong nonini, sa pangangan han to Tonhe(東河) sanay.[8] Nikawrira o sowal no sakakaay wawa ni Cen Ciciyang ci Cen Ci-yie(陳濟岳): itini i Tonghe-siyang iraay ko makapahay a 'alo romakat pasiwali talariyar, o mama ako o sa'ayaway a tapang no kofa, matatama to ngangan no mama ako tora 陳曲江 sanay, malasasowalen han to no finawlan konini, o nani nganganay no mama ako sanay a ratoh cowa ko so'elinay, sanay.(2021 miheca saka 3 folad saka 12 romi'ad a sowal ni Cen Ci-yie.)

Tamdaw(人口)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

O pisa'osi no kosika no Singko ato citodongay tono kalotamdaw a demak no Posong-kowan, i 2023 miheca saka 2 fold o polong a parod no Fafokod ira ko 3700 ko parod, latek ira ko 8000 ko tamdaw, o sa'ayaway ko tamdaw a niyaro' o Sangte niyaro' dengan 258 ko tamdaw, o sakakaay ko tamdaw o 'Etolan niyaro' ira ko 2,309 ko tamdaw.[9] ona Sangte niyaro' o sa'ayaway ko tamdaw a niyaro itini kowa no Posong.[10]

70% ko ka’aloman no Yincomin(原住民), polong han i ira ko 784 ko tamdaw; o roma sato i, 30% ko ka’aloman no roma a finacadan, polong han i ira ko 343 ko tamdaw.

Kasada'owac no 'alo--泰源幽谷

「泰源幽谷」O kasakilac no ka’aloman no tamdaw no kasafinacadan(族群) i, o 'Amis(阿美族) mahaop ko 66%, Paiwan(排灣族)1%, Puyuma(卑南族)1%, roma(其他)1%.

Rikisian a sa'osi no tamdaw
mihecaan tamdaw +

_%

1981 17,206 -
1986 16,705 -2.9%
1991 13,629 -18.4%
1996 12,915 -5.2%
2001 10,998 -14.8%
2006 9,915 -9.8%
2011 9,222 -7.0%
2016 8,686 -5.8%
2021 8,106 -6.7%
來源:內政部統計月報- 各鄉鎮市區人口數2019-12-19

Sieci(政治)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

O malatapangay nano satapangan(歷任鄉長):[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

saka ngangan mihecaan pacefaday
1 Kao San-long

(高山榮)

1951.2.14 1953.3.31
2 1953. 4.1 1956.3.31
3 1956.4.1 1960.1.4
4 Kao Sang-wu

(高尚武)

1960.1.5 1964.2.28
5 1964.3.1 1968.2.28
6 Cang Tin-sing

(張添星)

1968.3.1 1972.2.28
7 1972.3.1 1976.2.28
8 Ko Wan-cun

(古萬春)

1976.12.30
1980.2.28
9 Ko Wan-cun

(古萬春)

1980.3.1 1984.2.28
10 Yie Long-siyong

(葉隆雄)

1984.3.1 1988.2.28
11 1988.3.1 1992.2.28
12 Ciw Yi-lang

(邱一郎)

1992.3.1 1996.2.28
13 1996.3.1 2000.2.28
14 Lin Tong-man

(林東滿)

2000.3.1 2004.12.24
15 2004.12.25 2010.12.24
16 Cen Si-hong

(陳式鴻)

2010.12.25 2014.12.24
17 2014.12.25 2018.12.24
18 Yie Ci-kun

(葉啟伸)

2018.12.25 2022.12.24
19 Yie Ci-kun

(葉啟伸)

2022.12.25 aniniay

(現任)

Faco no sieci(鄉政組織)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

O kofa no Fafokod(鄉公所):[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

O sakakaay a citodongay to demak no polong no Fafokod, pakitinien i faco no Conghuwa-minko sieci o no etal a niyah pikowan a citodongay sakowan ko ninian, patokeded han o matayal to nipatorodan no Posong-kowan ato no Sakakaay-Sifo, o mitomadaway a sakowan o Kinsifo no Posong. O tapang no kofa o nisinkiwan no polong a finawlan no Fafokod, sepat miheca a rekad ko katayalan, manga'ay to a paradid ano pakaala to sinkiw to kinacecay.O kofa mipatireng to sakadademak a kayki, o sakakaay misetekay to hadademaken a sakowan kona kayki, i la'eno no tapang no kofa ira ko lima a ka(課) ato tolo ko si(室) polongen falo ko citodongay to hatayal, ato siwa ko mikotoday a mamatayal.[11]

O kalomaocan no taypiyaw no Fafokod(鄉民代表會):[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

O sakakaay naifaloco'ay-sakowan no finawlan, mapaocor ko taypiyaw misanga' to rikec ato mitomadaw to tayal no kofa. Sepat miheca ko rekad katayalan no taypiyaw, manga'ay a pararid ano pakaala to sinkiw. O polong no taypiyaw papitoay ko tamdaw, o sakilac i, itiraay i sakacecay a pisinkiwan etal tatolo ko taypiyaw, i sakatosa etal a pisinkiwan sasepat ko taypiyaw, i sakatosa etal a pisinkiwan a Dafdafay Yincumin ira ko sasepat, o kakeridan ato sadama kakeridan no pikaykian no taypiyaw ona papitoay taypiyaw ko alamitopaay misinkiw.[12]

kasakilac no Etal(行政區劃)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

1.Pieyin etal (北源村):[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

o itiraay i salawacan no Na'elilian-'alo

• Sena' niyaro' (順那部落)

• Na'elilian niyaro' ( 北溪部落)

• Cilafinan niyaro' ( 美蘭部落)

• Howak niyaro' (花固部落)

• Asiroay niyaro' (柑仔林部落)

2.Alapawan etal(泰源村):[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

o itiraay i fafaw no Marongaron-alo

• Alapawan niyaro'(高原部落)

• Sinporak (新部落)

• Maculin (麻竹嶺)

kasakilac etal no Fafokod

3. Sangte niyaro' (尚德村):[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

o itiraay i salawacan no Nansi-'alo

• Ciyien-liyao' (前寮:耕作地)

• Nansi niyaro' (七塊厝)

4.Fafokod niyaro' (東河村):[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

o itiraay i sacepo'an no Marongarong-'alo, o kaitiraan no kofa

• Fafokod niyaro' ( 東河部落,大馬武窟)

• Cincun (金樽)

5.Kanifangar niyaro' (隆昌村):[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

• Kanifangar niyaro' (佳里部落)

6. Pa'anifong niyaro' (興昌村):[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

o itiraay i salawacan no Pa'anifong-'alo

• Sinrong niyaro' (興隆部落)

• Yangciyaw ' (羊橋)

• Pa'anifong niyaro' (八里部落/八里芒部落)

7.'Etolan niyaro' (都蘭部落):[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

o itiraay i salawacan no 'Etolan-'alo

• 'Etolan niyaro' (都鑾部落)

• Sinlan niyaro' (新蘭:渚橋部落)

• Cincie niyaro' (郡界)

Pitilidan (教育)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

No kocong pitilidan (國民中學):[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

kafang no mitiliday no 'Etolan

• Nipatirengan no Posong-kowan a kocong no Alapawan(臺東縣立泰源國民中學)

• Nipatirengan no Posong-kowan a kocong no 'Etolan (臺東縣立都蘭國民中學)

No maemangay pitilidan (國民小學):Nipatirengan no Posong-kowan[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

• Pieyin pitilidan no kaemangay no Fafolod (東河鄉北源國民小學)

• Alapawan pitilidan no kaemangay no Fafolod (東河鄉泰源國民小學)

• Fafokod pitilidan no kaemangay no Fafolod (東河鄉東河國民小學)

• Pa'anifong pitilidan no kaemangay no Fafolod (東河鄉興隆國民小學)

• 'Etolan pitilidan no kaemangay no Fafolod (東河鄉都蕑國民小學)

kapolongan sakowan no Fafokod (公務機關)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Ira ko imeng(東河分駐所) i niyaro’.

Ira ko paisingan(東河衛生所) i niyaro’.

Ira ko kofa (東河鄉公所), kalomaocan no taypiyaw (東河鄉代表會), o pipadengay to lamal (台東消防隊東河分隊) ato kosika (東和戶政所) i niyaro’.

Makakafitay i papotal(外部連接)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

Pacefaday a tilid(註腳)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

  1. 55公所 原民「地方通行語」公告了[1] (頁面存檔備份,存於網際網路檔案館),自由時報 2017-10-12.
  2. 舊東河橋看板,「Fafukod.部落」
  3. 〈東部第一の鐵線橋 馬武窟溪の吉田橋竣功〉,《臺灣日日新報》,第9422號. 臺北市. 1926年7月27日夕刊2版 (日語).
  4. 5.7.A2.都威橋. 臺東縣文化磐石. [2015-07-22]. (原始內容存檔於2016-03-04) (中文(臺灣)).
  5. 〈猛威を逞うした 臺東の暴風雨 新港は殆んど全滅 次いで里壠支廳下激甚 今尚通信も交通も復舊せず 宛然絕海中の一孤島の觀〉,《臺灣日日新報》第9051號,1925年7月21日夕刊2版。(日語)
  6. 〈臺東廳下の二大橋 復舊計畫中〉,《臺灣日日新報》第9075號,1925年8月14日夕刊2版。(日語)
  7. 〈東部第一の鐵線橋 馬武窟溪の吉田橋竣功〉,《臺灣日日新報》,第9422號. 臺北市. 1926年7月27日夕刊2版 (日語).
  8. 東河鄉公所,本鄉簡介[永久失效連結
  9. 人口統計. 臺東縣成功戶政事務所. [2022-10-26]. (原始內容存檔於2016-06-22) (中文(臺灣)).
  10. 資料集-村里戶數、單一年齡人口(新增區域代碼). 中華民國行政院 數位發展部 政府資料開放平臺. [2022-10-26]. (原始內容存檔於2022-04-04) (中文(臺灣)).
  11. 公所簡介-組織架構. 東河鄉公所. [2021-10-01]. (原始內容存檔於2021-10-01) (中文(臺灣)).
  12. 鄉民代表會. 東河鄉公所. [2021-10-01]. (原始內容存檔於2021-10-01) (中文(臺灣)).