Fata’ an
O ngangan no Fata’an (馬太鞍部落由來)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
Malinah ko i ’ayaway a moto’asay a tayni . o no Fata’an no pangcah i, o sowal są, Fata’an a niyaro’, itiniay i sakawali a lilis no Sasifo’an lotok.(中央山脈), malecaday to macikang(馬鞍) koya tokos. sapangangan han. o roma a sowal, toya kataynianho tada adihay ko fata’an , sa hawikiden cangra ko fata’an a hasapaloma. mingataay to lotok mikitado to lotok a ma’orip, to rarikor how i , o fata’an ko sakaorip no ’Amis itiyaho. saka, mapangangan no moto’asay ko niyaro’ ningra to Fata’an.
O kasiikedan no niyaro’(部落特色)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
O Fata’an a riyaro’, o ta’akay a niyaro’i ilaloma’ay no Guangfu-syang (光復鄉 sowal no holam ) no Hualien-siyen (花蓮縣 sowal no holam ) ko Fata’an , itini i ira ko enem a niyaro’ pisaopoan, o tatong a niyaro’(大同村)、o tahwa a niyaro’(大華村)、o tapin a niyaro’(大平村) 、o tama a niyaro’(大馬村) 、o taxan a niyaro’(大全村) ato tasing a niyaro’(大興村) a masaopo itini i Fata’an, itira i Fata’anan iraay ko patiyamay iraay ko matayalay, oya to ko saka’aloman. sa o sowal no holam i o 馬太鞍 han.[1]
Itiniay i sakawali a lilis no Sasifo’an lotok.(中央山脈), pakayni i saka’orip no fata’an haw i, o panay ko nipaloma itini,oroma sato, mifoting, mi’adop, misakolong, misa’ayam, micekiw ato midateng ko ’Amis a finacadan. fangcal ko pisapala no fata’an a niyaro’, mikaomah to lotok, misa hafay i loma’ ko i ’ayaway a moto’asay, i matini i, o panay to ko nipalomaan, caay to koya ’ayaway a hafay, faliyasan, konga, rihom, tefo’ ato dateng ko nipalomaan. itini i taliyok no loma’ no finawlan i ,o ’icep ato facidol i tihi ko manengnengay , caay kanca ira ko nipaloma to ’icep ato facidol, saka o cecay no kacipinangan no niyaro’ no Pangcah konini. pakoyoc ko ‘orip no i’ayaway a tamdaw, nika rihaday to ko aniniay. ora ma’araway i niyaro’ i, Ira ko patiyamay, o payofingan ato paisingan ,o cinamalayan itira., manga’ay a tayra i picodadan minanam to sowal no ’Amis, manga’ay a talapaisingan a paising, manga’ay to kita a talapatiyamay a mi’aca to lalosidan ato masamaamaanay sapicakay ato talacowaco:wa a misalama. onini a kalomipatirengan i, o sakarahoday no ’orip no finawlan anini.
Guangfu misa’odax kaysiyaan (光復糖廠)
Itiyaho i 1921 i Guangfu(光復) Cen no Hualien(花蓮縣) ko pipaloma’an to Tahe(大和) kaysiyaan（i matiniay Guangfu misa’odax kaysiyaan）, adihayen a misa’odax ! Sapipafeli to Ripong safitay (軍隊) i ‘ayawho. Adihay ko folaw i ka Dipongan. i Kalalooan no kafafolwan, malood no laco’ no Amerika(美軍) ko Guangfu misa’odax kaysiyaan. ta tangasa to i matini, mikowanay ko Taytang toni a misa’odax kaysiyaan, tafesiw to masakaliki to mafalic to mihaca ko pising no misa’odax kaysiyaan. i matini i ,tada kanga’ayan no palafangay a misalama, manga’ay a cakayen ko kiyaping i patiyamay, Kaso’ yo !
Palakaw-fana’ no to’as no mita o ’Amis
Pakayni i saka’orip o pala ko pinengnengan no Fata’an, itini i ka’oripan no mita o ’Amis itiya ho, ira ko i palaay, ira ko I hadhaday, ira ko i lawacay no riyar ato taliyokay no fanaw. kaetip no Fata’an a niyaro’, ira ko poeneray pala itira, adihay ko nanom saka, o seloselotan a ’arawen iti:ya ho, matiya o awaayay ko epoc a ma’orip itira. nikaorira adihay ko masamaamaanay a foting, taliyok no loma’ ira ko fanaw. adihayay ko nanom tora pipaloma’an nangra, adihay to ko masamaamaanay a foting itira. saka ira to ko Palakaw haanay a mipalomaay to foting. o palakaw haanay haw i , o paloma’ay to foting, o nicidekay a taneng ato fana’ no to’as no mita o ’Amis to pifoting konini. onini a palakaw haw i, o cecay to pipahapinang to taneng ato fana’ no to’as no mita o Pangcah, sa iraay ko fongoh no niyaro’ay a tamdaw, oya to ko sakacitaneng no ’Amis.
O nikalopisak no Fata’an (人口分佈)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
Itiniay i Guangfu(光復) Cen no Hualien(花蓮縣) ko Fata’an a niyaro’, 1,988 ko sa’osi no parod no loma’, 5,474 ko sa’osi no tamdaw.
54% ko ka’aloman no Yincomin(原住民), polong han i, 2,968 ko tamdaw; o roma sato i, 46% ko ka’aloman no roma a finacadan, polong han i, 2,506 ko tamdaw.
O pa-sin-to(百分比) no ka’aloman no tamdaw no kasafinacadan(族群) i, ko Amis(阿美族)50%, Tayal(泰雅族)1%, Truku(太魯閣族)1%, roma(其他)2%.
Ira ko picodadan(光復國小、光復國小附幼、光復商工、光復國中、光復高中、花蓮縣原住民部落大學、馬太鞍部落圖書資訊站) i niyaro’.
Ira ko imeng(鳳林分局光復分駐所、花蓮消防第二大隊光復分隊) i niyaro’.
Ira ko paisingan(光復衛生所) i niyaro’.
Ira ko kofa(光復戶政所、光復郵局、光復鄉代會) i niyaro’.
O finacadan no Yincomin (所屬阿美族群)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
itiniay i Guangfun-syang (光復鄉 sowal no holam ) no Hualien-siyen(花蓮縣sowal no holam) ko Fata’an a niyaro’, O tatapangan a niyaro’, ira ko Tafalong, o Fata’an, o Kiwit a mililis to tarawadaw no Siwkolang a siniyaro’, na itira i tarawadaw no Kalingko talatimol tangasa i Cilamitay, nawhani maemin paniyaro’ i lawac no Siwkolan a tarawadaw sa mapangangan to Siwkolan a ‘amis. ira ko Fata’an a niyaro’, Tafalong a niyaro’, Sadoa niyaro’, Atomo a niyaro’, Kalotong a niyaro’, Kalotong a niyaro’, Fahol a niyaro’, Laso‘ay a niyaro’ ato O kakay a niyaro, falo a niyaro’ ko pipolongan.
O pitooran no finawlan (族人信仰)[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
O pitooran ko finawlan no Fata’an i, ora ma’araway a kiwkay i, ira ko tosa a kinkay i Fata’an , o tingsikiw ato ciwlokiwkay, o ciwlokiwkay a tamdaw ko ka adihay. kalimelaan ko sowal no Kawas, to sakafana’ to ’orip no tamdaw, ato awaay to ko kaka to nikafana’ to codad how i . itini i ira ko pitooran ngara, pakayni sa’opo no kinkay, malosakarikec sto sakavakat no ’orip no Yincomin, mamaan ca ko deamk no sapitolon ko niyaro’.