Cilangasan

Cilangasan (奇拉阿山)

Cilangasan(奇拉阿山) hananay a lutuk, i pakawali no Taywan,mikecuray to Taypinyang, tatudung sasifu'an no Makutaay(港口部落) ato Fakung hananay a niyaro'.Tulu ko lalan sakatayra tona lutuk.Saka cecay,nai Cingusu'ay hananay a riyar,paka'etip ko rakat a malukacuk. Saka tusa, nai Haciliwan hananay a niyaro',pakatimul ko lukacuk.Saka tulu a lalan i, nai Kiwit a niyaro' pakawali saan ko rakat.

O tadama’annay a lutuk ko Cilangasan to misapancahay. 起源地

O lalengawan no Pangcah ko Cilangasan. Pakayniay i sowal no mikinkiway no Ripun. Lalengawan no Pangcah hananay i, masowal aca ko Cilangasan. Ona lalengawan no Pangcah a sowal i, caay ka ’eden o pasa’etip a Pangcah a malingangan ko Cilangsan, pasa’amis ato pasatimul i, ira aca ko sowal to pakayniay lalengawan no Pangcah ko Cilangasan saan. Ya pasa’amis a Pangcah, Natawran, Cikasuan, Pokpok ato Lidaw a niyaro’ i, namafulawayto tayra i Cilangasan a ma’orip, ikur ta mafulaw haca tayra i cuwacuwa.

Ira ko sowal no pakatimul a Pangcah, nai Arapanay ko tu’as no Pangcah saan, nika ira haca ko sowal, ya ciwidian a ngasaw no Arapanay mifulaw tayra i Fono’, ta mafulaw haca tayra i Cilangasan. Yu Tafalong a sowal i, nai Cilangasan ko lalengawan no to’as saan.

No Tafalong a sowal: iti:yaho, nai timul ya Arapanay sananay a niyaro’ ko to’as no misapancahay. I yu macedasay a romi’ad, manaup no riyar ko kanatal a malenlen, ya laluma’an a lalima’ay a malakaka paitemek saan a milaliw. Ya ci Doci ato Lalakan a malikaka i, fudfud saan paka tifekan, maala no nakali no riyar. Yu makerahto ko nanum i, ma’araw nangra ko cecay lutuk, ta dupoh saan a miraor toya lutuk. Sa pangangan han nangra o Cilangasan kona lutuk. Matenes ito, mato’asto ko mihecaan nona malikakaay, awaay ko roma tamdaw, sa malalamud a malacafay cangra.

O wawa nangra i, o to’as no misaPancahay. O tinaku no malacafay ko malakakaay i cedas konini. Nikaorira, iraay ko sowal no matiniay i, pasu’elin cangra to tadamaannay a lutuk ko Cilangsan, o lalengawan no tamtamdaw saan.

O saikuran no Cepo' a niyaro ko Cilangasan. Yu mafana’ ci Mayaw Eping to kapatay ni Kafo’ok i kalaloodan to kapin, malihanaw cingra to ’orip no niyaro’. Pasowal han ningra ko polong finawlan no niyaro’, ma’emin a pasa’amis tayra i Cilangsan a mafulaw, ya kapah no niyaro’ i, lifaten a misimaw ko salikaka no mita, haan ni Mayaw Eping. Sa matenes i Cilangsan ko Cepo' tamdaw ma’orip, hatiyato i fangcal toko kapin i, mafulaw koya Cepo' ma’epud nai Cilangsan.

Mafulaw ko Cepo' tayra i Cilangasan, mililis to riyar tayra i Cingusu’an hananay, ta itiya pakalutuk a macukacuk. Ona lalan macukacuk itiya i, o padadiyadiyacan, tada’eca a rakaten. Ira ko sowal no mato’asay, ano matakaw ko cekiw koya i Cilangasan a Cepo' i, pacena’ saan malukelun to dadaya tayra i riyar micekiw ato mifutin, ta 'ayaw to kasadak no cidal macukacuk minukay tayra i Cilangsan. Ira aca ko sowal no to’as no Cepo', awa to ko 'ada i hekal i, mafulaw ma’epud nai Cilangasan koya misaCepo'ay, masangasawngasaw ko rakat saan. Ira ko pasayraay i 'amis, ira ko pakatimulay ato paka’etipay, ya 'osaw tamdaw i, ma’anhanto ko cekiw no riyar ato pudaw no Tarawadaw saan ko hiraten, saka i Cepo' saan ko hicera tahanini.

O kimad no ’Amis i Cilangasan niyaro’. 傳說故事

Iti:ya ho, o nano to’asan a mihecaan, ira itira ko ya o Pangcah kami sanay a ’Amis a finacadan. Rayrayen nangra ko no to’as a nikaomahan, lipahakay ko pi’adop ato pifoting, awaay ko kihar ma’orip to romi’ami’ad. Toya kaciherangan a mihecaan, itira toya Cilangasan a niyaro’ no Pangcah, ira ko 10 a mihecaan ci Doci hananay a pakarongay, i loma’ a misimaw to safa a fafahiyan ci Rarakanan. Mahaen cingra to romi’ami’ad a milolod to widawid, telien ningra i fasolan ato i tamina a mipawali. Mara’od to ko pipanayan, mahaenay ko demak ni Doci i loma’ a matayal. Orasaka talifahalan sa a matoem ko kakarayan, mafoteli’ ko kakarayan, masa nofaliyos ko fali, nai lotok a makereng ko ’orar, macakat ko nanom no riyar, masa no rangor a mina’op a pasayra i niyaro’, caay ka halafin i, marenren to ko niyaro’. Nanoya, o katalawan to, o tariktikay ci Doci i, sa kalamkam sa a miafofo to safa ci Rarakanan, pasayra miraor to tamina, mahadoy mihakelong to likid no kasid a nanom a pasipapotal, malikid a pasayra i riyar. Pinaay to a romi’ad ko nikapawpaw i macowaco’ay a riyar, talapielal a macengaw to pi’eceng noya cidal to tahapilecay a malikakaay, cadi’eci’ ko fanges to nipipatedi no cidal i tamina, ca’engaw sa cangra a minengneng to salimadac sanay a liyok no riyar. Podpoden ningra to mahadoyay no tamina ko mapawpaway a kafohongay ato katop ato ’icep ato pawli ato facidol i taliyok no tamina, malokakaenen nangra to nika cahiw.

Tahacarcaray ko tamina 獨木舟擱淺

Toya dafak to i, o tangic ni Rarakan ko sakapalal ni Doci. Ca’engaw sa a minengneng ci Doci i, o taliyok nira caayto ko riyar. Tahacarcaray to i hekal koya tamina i lawac no riyar, o manengnengay no mata i, o langdaway ko lotolotok, adihay ko ’a’adopen a misacekocekod i palapalaan. “Way! Ta:damanga’ay.” sa a misacekocekod ci Doci a pakanengneng toni.

Patelien ni Doci koya tamina i dihif no lotok, misatapang to ci Doci ato ci Rarakan a ma’orip. Mata’elif ko pinapina a mihecaan i, mato’as a masakapah to ci Doci, malawawaay ho ci Rarakan i, malalimecedan to. O natatosaay a malikakaay i, na caayho pakanengneng to romaroma a tamdaw, nikawrira ira to ko maro’ay itini saan cangra. Caay ho pakanengneng cangra to roma a tamdaw itini tona kanatal, nanoya masasowal cangra tatosa, pasi’amis ato pasitimol a malicinowas cangra a misolap.

pinapi:na a mihecaan 數年之後

Ira ko cecay a romi’ad, tomireng ci Doci i takaraway a taporo a minengneng tonini a makapahay a niyaro’, i ra:ay toya lawac no riyar, manengneng ningra ko midangoyay a tamdaw. Salipahak sa ci Doci a comikay miraod a mihapinang, nengneng sa. Aya! O makapahay a fafahiya aca saan cingra, o malecaday ko nikasasowalan nganga’ay nangra. Nanoya lacafay sato cangra to romi’ami’ad a masasiolah, saka raramod sato cangra. I:kor sato, mafana’ to o malafaoay a malikakaay cangra, saka patiko cangra a tayra i kahadoyan a kacarcaran a hekal ato pitelian toya tamina, itira cangra a patiren to loma’, o Cilangasan han ko pipangangan toya lotok, o pihiratengan to miraayan a niyaro’, o lalengawan to no ’Amis kinian. Nanoya mihecaan, podpoden nangra ko mapawpaway a mahadoyay i tamina a kafohongay, o katop, o ’icep, o pawli, o facidol i taliyok no tamina, malokakaenen to nikacahiwan. Mata’elif ko pinapina a mihecaan i, mapatay to ci Doci to nikalitengan, do’edo han no laloma’an a lekakawa a mitadem, o fongoh pasitimolen a miteli. Mahaenay ko pitadem o todong no masa’Amisay a dotoc to to’as a pakacaw a marayray. O lawac no lomaloma’ no ’Amis mapaloma ko kafohongay, o katop, o ’icep, o pawli, o facidol i taliyok no loma’, onini o nai niyaro’ay ni Doci i Cilangasan a marayray koni. Mara’od to ko saka 7, 8 falad to mihecaan o kailisinan ato pisacepo’an no ’Amis, o todong to pita’ong to to’as no ’Amis a lisin koni.

Sakaira no tilid: 註腳

1. Necenpo patororan Taywan daykako tamdawan kingkiw “Taywan sanpaw kasafinacadan no to’as kimad ato nanokimad a nitilidan pikingkiw”, minkuko 83 miheca 4 folad 30 romi’ad.

2. Fanconpo miwikwikay, “Yincumin kimad no to’as-1”, Taypi, huayi mirina’ay, minkuko 85 miheca 8 folad.

3. Lintawsen “Taywan yincuminco no pakimad a nikomodan”, Hualien punka ciwsing, minkuko 85 miheca 6 folad.